Zo herken je een politiek proefballonnetje

Een proefballon wordt ingezet als een partij of ministerie wil uittesten hoe een idee in de samenleving leeft. "Een goede proefballon is niet te herleiden naar een ministerie of politieke partij. Valt het idee slecht dan kun je altijd zeggen dat er nog lang geen besluit over is genomen of weet niemand dat het idee van jouw wegkomt. Valt het idee goed, dan kan je natuurlijk daar van profiteren", legt Wester uit. Volgens hem heeft de regering vaak het meeste baat bij een proefballonnetje.

Succesvol of niet?

Maar ze kunnen ook jarenlang dooretteren. "In mijn tijd bij het CDA, alweer dertig jaar geleden, werd door Elco Brinkman de maatschappelijke dienstplicht als proefballon gelanceerd. De plicht is er nog altijd niet, maar tot op de dag van vandaag zie je dit voorstel terugkomen. Zowel CDA-leiders Hoekstra, Buma als Balkenende hebben het geopperd." Een ander voorbeeld dat Wester noemt is het rekeningrijden. "Camiel Eurlings en Annemarie Jorritsma hebben het geopperd en het idee kwam steeds in andere vormen terugkomen…" Ook deze proefballon heeft het (nog) niet gehaald. Een succesvol voorbeeld van een proefballon? Volgens Wester is het rookverbod. Dat is langzaam maar zeker ingevoerd.

Prak

Hoe kan je je als kiezer wapenen tegen dit soort proefballonnen? Wester: "Stel jezelf de vragen; is het idee haalbaar? Of is het idee te extreem?" Een voorbeeld van proefballon dat deze verkiezingen groot het nieuws haalde is dat van minister Yeşilgöz van Veiligheid en Justitie. "Haar idee was om afgepakt crimineel geld te investeren in wijken die lijden aan zware criminaliteit. We zijn toen gaan zoeken waar dat idee vandaan kwam. Bleek het gewoon in het regeerakkoord te staan. Dat was opgewarmde prak." Toch pleit Wester ervoor om niet de creativiteit van partijen in de kiem te smoren. "Het kan soms heel nuttig en aardig zijn!"