De rol van desinformatie tijdens de Europese verkiezingen: 'Als informatie niet meer te vertrouwen is, heb je geen vrije stem meer'

Desinformatie tast aan een belangrijk aspect van de democratie, aldus Laura Jasper. "De democratie is gebaseerd op een vrije en eerlijke stemming, en die is weer gebaseerd op de veronderstelling dat burgers goed geïnformeerd zijn. Als de informatie niet meer te vertrouwen is, dan heb je eigenlijk geen vrije stem meer", vult ze aan.

Vergeleken met vorige jaren is er een stijging van de hoeveelheid desinformatie met afgelopen jaren, en er is veel variatie in het nepnieuws. Zo verschijnen er bijvoorbeeld nepnieuwssites met anti-EU of anti-Oekraïne verhalen en zijn er fysieke acties zoals in Frankrijk.

Doodskisten onder de Eiffeltoren

Afgelopen week was er opmerkelijk nieuws over vijf doodskisten die onder de Eiffeltoren in Parijs lagen. De kisten waren gehuld in de Franse vlag, met de tekst "Franse soldaten voor Oekraïne". De actie wordt in verband gebracht met Rusland door de Franse inlichtingendiensten, maar het is moeilijk te zeggen wie precies achter de actie zaten.

Volgens Laura was het doel was om onvrede te zaaien en vertrouwen in democratische systemen aan te tasten. "Dit is een directe vorm van ondermijning. Ondermijning van de rechtsstaat, van vertrouwen, van de regering en van democratische instituties, zoals verkiezingen. Verkiezingen zijn enorm belangrijk voor een democratisch systeem en een gezonde samenleving."

Campagnes om desinformatie te bestrijden

Laura vertelt dat de campagnes van de Europese Commissie per land verschillen, in ieder land zijn ze op andere onderwerpen gericht. Zo besteden ze in Duitsland aandacht aan vluchtelingen, in Frankrijk gaat de campagne over de Olympische Spelen en in Polen over de oorlog in Oekraïne.

Het is lastig te herleiden wie er achter de desinformatie zit, Laura noemt een metafoor over het opsporen van drugs in de havens van Europa. "Worden we beter in het opsporen ervan of is het zulke grote hoeveelheid aanwezig dat we het beter oppikken?"

Daarnaast wordt het ook lastiger om feit van fictie te onderscheiden. Volgens Laura is het herkennen van desinformatie vooral belangrijk voor jongeren die voor het eerst naar de stembus gaan. het opbouwen van een bepaalde weerbaarheid tegen desinformatie is cruciaal voor de gehele bevolking. "Als mensen leren opmerken wanneer ze misschien blootgesteld worden aan informatie die gemanipuleerd is, dan is dat bewustzijn al heel wat."