Frans Timmermans (GL-PvdA): 'EU nog lang niet klaar voor toetreding Oekraïne'

De Europese Commissie adviseerde vorige week de onderhandelingen met Oekraïne over het EU-lidmaatschap te starten. In december bepalen de 27 EU-leiders op de Europese top of ze akkoord gaan met het advies, waarna het land daadwerkelijk met de onderhandelingen kan beginnen.

"De Europese Unie is helemaal niet klaar om Oekraïne als lid op te nemen", zegt Timmermans, tot voorkort Eurocommissaris en rechterhand van voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Ook Oekraïne is nog niet klaar om toe te treden, zegt Timmermans. "Ik ben het niet met Von der Leyen eens."

"Oekraïne moet nog heel veel hervormingen doorvoeren. Het is een land dat strijdt tegen heel veel corruptie. Volodimir Zelenski (president Oekraïne, red.) doet echt zijn best. Ik ben soms verbaasd over hoe hard hij durft in te grijpen. Maar het duurt een hele poos eer je alles hervormd hebt."

Timmermans vindt wel dat Oekraïne in de toekomst lid moet worden van de Unie. "Het is in ons strategisch belang, voor onze veiligheid en economische ontwikkeling, dat Oekraïne op termijn lid kan worden. Maar je kan het niet overhaast doen. Wij zijn er niet klaar voor in de Europese Unie en Oekraïne is er ook nog lang niet klaar voor."

'Volstrekt onrealistisch'

Timmermans vindt het onverstandig dat voorzitter van de Europese Raad Charles Michel 2030 heeft genoemd als streefdatum voor toetreding van Oekraïne. "Het is volstrekt onrealistisch en niet fair tegenover de Oekraïners. Je houdt ze een worst voor, maar kan het helemaal niet waarmaken. Veel kleinere landen in de Balkan zijn al twintig jaar kandidaat en zijn ook nog lang niet zover dat ze kunnen toetreden."

Hij waarschuwt Von der Leyen en Michel om niet te hard van stapel te lopen. "Ik begrijp dat je tegen een land zegt dat in een zware oorlog verwikkeld is en vecht om zijn onafhankelijkheid te bewaren: wij staan schouder aan schouder in deze strijd. Maar dat lidmaatschap in 2030 gebeurt, is gewoon niet realistisch", benadrukt de voormalig Eurocommissaris.

Timmermans is naar eigen zeggen niet van plan om Michel op te volgen als voorzitter van de Europese Raad. De termijn van Michel loopt volgend jaar af. "In de eerste plaats: ik blijf in Nederland. In de tweede plaats: als je voorzitter van de Europese Raad wil worden, moet je toch echt premier zijn geweest in je land. Het is de vergadering van regeringsleiders. Die zie ik graag geleid worden door iemand die zelf ook regeringsleider is geweest", zegt Timmermans. "Ik ga het absoluut niet doen."

Omtzigt

Timmermans is als lijsttrekker van GroenLinks-PvdA druk bezig met de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen. Donderdagavond nam hij deel aan het SBS-debat, waar hij de degens kruiste met Geert Wilders (PVV), Dilan Yeşilgöz (VVD) en Pieter Omtzigt (NSC). Timmermans is bang dat Omtzigt rechts afslaat. "Als wij uit deze verkiezing niet als sterkste kracht komen, dan zie ik de bui al hangen. Dan gaan ze elkaar heel snel opzoeken", zegt hij over zijn tegenstanders in het debat.

Timmermans weet dat hij voor een coalitie waarschijnlijk moet samenwerken met middenpartijen en is bereid met Omtzigt te regeren. Daarvoor moet de linkse samenwerking wel de grootste worden, denkt Timmermans. "Ik ben in dat idee gesterkt door de uitspraken van Omtzigt in Tubantia. Hij wist meteen op te dreunen met wie hij op rechts een coalitie zou kunnen vormen. Ook in de debatten trekt hij echt wel naar rechts, gisteren opnieuw."

Hij is blij dat Omtzigt niet met Wilders wil regeren. "Dat scheelt alweer, want dat wil de VVD wel." Maar Timmermans waarschuwt onverminderd voor een rechts kabinet. "Als ik Omtzigt vraag: help je mij om het minimumloon te verhogen? Dan geeft hij niet thuis. Als ik hem vraag: zullen we samen kinderopvang helemaal gratis maken? Dan geeft hij niet thuis. Als ik aan hem vraag: zullen we proberen de rijkste Nederlanders wat meer te laten meebetalen? Dan geeft hij niet thuis."

Rekening naar bedrijfsleven

De leider van GroenLinks-PvdA vindt het tijd voor een linkse wind in Nederland. Hij wil kwetsbaren helpen met bijvoorbeeld het verhogen van het minimumloon naar 16 euro. Een belangrijk deel van de rekening wordt betaald door het bedrijfsleven, dat als het aan GL-PvdA ligt een lastenverhoging van 25 miljard euro wordt gepresenteerd. "Wij leggen de lasten echt neer bij de rijkste bedrijven van Nederland. Dat is zeven procent van de grootste bedrijven", erkent Timmermans.

Bovendien wil het linkse blok een stevig klimaatbeleid uitvoeren, waarbij ook het bedrijfsleven een aandeel moet leveren. Het Planbureau voor de Leefomgeving waarschuwt dat GL-PvdA bedrijven de grens over jaagt. Timmermans deelt die zorg niet. "De leiders van grote bedrijven zijn veel ambitieuzer als het gaat om klimaatbeleid dan veel politici in Nederland. Ze gaan echt niet vertrekken, dat weet ik heel zeker."

De Europese Unie kan niet achterblijven op de rest van de wereld, zegt Timmermans. "Het wordt nog een hele klus om de Amerikanen bij te houden op dit vlak. Zij zijn met ongelofelijke investeringen aan het vergroenen. Dat zijn dingen die het Planbureau niet heeft meegenomen. De koers die wij hebben ingezet de afgelopen jaren, zorgt ervoor dat Europa voor bedrijven heel aantrekkelijk blijft en Nederland binnen Europa uiterst aantrekkelijk."

"Als dan sommige zeer vervuilende bedrijven de conclusie trekken: wij willen niet schoon worden, wij vertrekken, dan is dat voor Nederland helemaal niet erg. We hebben ook heel veel nieuwe en interessante bedrijvigheid. Het is echt niet nodig dat we in Nederland vijf raffinaderijen hebben", aldus Timmermans.