'Complottheorieën hebben een voedingsbodem die je serieus moet nemen'

Volgens Van Iperen is het leven voor veel mensen onzekerder geworden op het gebied van vertrouwen in de overheid, vertrouwen in de wetenschap, de vanzelfsprekendheid van religie, genderpatronen en traditionele familiewaarden en de zekerheid van arbeid. Al deze zaken zorgen ervoor dat mensen kunnen gaan geloven in de meest groteske theorieën.

Mensen hebben geen houvast meer en daarom zoeken ze verklaringen. "Complottheorieën zijn causale verbanden die te simpel zijn", zegt ze. "Maar er zit een onzekerheid en angst onder die je serieus moet nemen."

Middenklasse wordt extreem

Van Iperen bracht onlangs het essay 'Eigen Welzijn Eerst' uit, in dat essay beschrijft ze hoe de middenklasse steeds intoleranter en egoïstischer wordt. Radicaal-rechts gedachtegoed is genormaliseerd onder grote delen van de bevolking, stelt ze. "Het zelfbeeld van Nederland dat uitgaat van een open en progressief wereldbeeld, daar is niet veel meer van over."

Ook beschrijft Van Iperen de opkomst van 'welness rechts'. Ze doelt bijvoorbeeld op apolitieke vrouwen met kinderen die ineens Forum voor Democratie gingen stemmen. "Forum was altijd een mannenpartij, maar in 2021 stemden ineens evenveel vrouwen op Forum dan mannen. De reden die ze aangeven was wantrouwen in de overheid en tegenstand van de coronamaatregelen", vertelt Van Iperen.

Deze groep kan "binnen nu en een jaar in rook op zijn gegaan", denkt ze, maar de beweging is erg interessant: "Als er een voedingsbodem is, waarin een groot deel van een land in continue stress zit, dan krijg je dit soort uitwassen."