Hersenspoel-radio in podcast Hallo Hier Hilversum

In de podcast Hallo Hier Hilversum - over 100 jaar radio - aandacht voor radio in oorlogstijd. "In herdenkingsprogramma’s hoor je zelden over radio die fout was in de oorlog. Het kan heel onprettig zijn om te beluisteren, maar in een compleet overzicht hoort het wel", aldus Vincent Bijlo en Ger Jochems van Hallo Hier Hilversum.

Warm hart voor de radio

In het tweede jaar van de oorlog werd de Nederlandse Omroep opgericht en de omroepen op non-actief gesteld. NSB-leider Willem Herweijer werd de baas van die omroep. Hij hemelde in een toespraak de Nederlandse Omroep op met deze woorden: "In plaats van de vroegere verdeeldheid is er nu een sterke en hechte eenheid gekomen. Om de ontwikkeling van de radio in ons land verder te verzekeren. Het Nederlandse volk heeft voor ons een plek ingeruimd in hun huiskamers. We weten de luisteraars te boeien, zo blijkt uit de vele brieven die wij ontvangen. Het Nederlandse volk draagt de radio een goed hart toe."

Volgens de nazi's waren er 1.473.169 aansluitingen van de radio van de draadomroep in Nederland. In werkelijkheid ging het om veel minder, naar schatting 300.000. Nederlanders moesten hun radiotoestel inleveren, want zo wilden de Duitsers voorkomen dat er stiekem geluisterd werd naar buitenlandse zenders, zoals Radio Oranje. Naar schatting 400.000 mensen gaven daar geen gehoor aan, en hielden in huis een radiotoestel verborgen.

SS-ers aan het Oostfront

Er was op de radio veel aandacht voor Nederlandse SS-ers aan het Oostfront op de radio, met rubrieken als 'Neerlands stem aan het oostfront', waarin frontervaringen klonken. Allemaal gescript en als propaganda ingestoken. "Dit is pure hersenspoeling", aldus Bijlo.

De Jeugdstorm kreeg ook veel aandacht op de radio, de jeugdbeweging van de NSB onder leiding van Cornelis van Geelkerken. “Wij als jeugdstormers willen de gehele Nederlandse jeugd bij ons krijgen", klonk het dan.

Het weekprogramma van de Rijksradio zag er op hoofdlijnen zo uit:

Zondag: vocaal-dramatische kunst

Maandag: programma's met muziek of gesproken woord (toespraken)

Dinsdag: revues en bonte avonden

Woensdag: lichte muziek

Donderdag: programma's met muziek en gesproken woord (toespraken)

Vrijdag: programma's over het volksleven

Zaterdag: amusementsmuziek en cabaret