Poetin ziet Rusland graag als de 300 Spartanen of het reisgezelschap uit Lord of the Rings

In de literatuur en de films zijn er talloze voorbeelden van kleine groepjes die de laatste hoop zijn tegen het kwaad. "Apocalyptische literatuur", vertelt Paas. Denk bijvoorbeeld aan Lord of the Rings of de film 300, waar een klein groepje Spartanen de strijd aangaan met de Perzen. Poetin gaf onlangs een toespraak in een stadion waarin hij de Russen neerzette als de martelaars. "Je lijkt wel klein, maar je speelt mee in een heel groot belangrijk toneelstuk", typeert Paas het.

Poetin citeerde overigens ook de Bijbel, namelijk Johannes 15: 'Er is geen grotere deugd dan je leven te geven voor je vrienden.' Hij roept daarmee de Russen op om zich helemaal te onderwerpen aan de strijd en de Russische natie, stelt De Graaf. Paas vindt het 'blasfemisch': "Deze tekst gaat over Jezus die zichzelf opoffert voor zijn volk, in plaats van andersom. Mocht Poetin dit willen toepassen, moet hij zeggen: ik heb het verkeerd gezien, ik treed af…"

Heilige Rusland

Niet alleen Poetin, maar ook de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill gebruikt deze taal. Zondag gaf hij een preek waarin hij zei dat er een heilige strijd gaande is. "Het heilige Rusland tegen het, door het verderfelijke westen ingepalmde, Oekraïne dat eigenlijk bij ons hoort", citeert Paas. De preek vond plaatst in een vrij bizarre kathedraal, die is opgedragen aan het leger.

Het vergeestelijken, of het religieus maken van oorlog, gebeurt wel vaker. Op murals in Noord-Ierland werden terroristen afgebeeld als Jezus en ook in kloosters zijn schilderijen te vinden waarin de kruistochten worden afgebeeld als heilige strijd. Dit soort apocalyptiek heeft vaak grote gevolgen: "Er is eigenlijk geen voorbeeld in de geschiedenis waarin dit goed afloopt", vertelt Paas.