Volksgericht

Officieel bestaat dat niet in het Nederlandse rechtssysteem, maar officieus valt het niet te ontkennen. We zijn allemaal de laatste weken oordelen aan het vellen: schuldig of niet schuldig.

Het begon met Harvey Weinstein, maar ja die kenden we allemaal niet. Bovendien waren daar meteen zoveel verhalen tegen, dat ik het een makkelijk oordeel vond: afvoeren, schuldig!

Vervolgens iemand van een Nederlandse toneelschool, en ook daar waren de getuigenverklaringen in grote getale aanwezig, dus: afvoeren, schuldig!

Intussen regent het verhalen van misbruik en aanranding, en we zijn er als de kippen bij om de beklaagden tot monster te verklaren.

Ik voel me daar wat ongemakkelijk bij.

Natuurlijk is het goed als misbruik aan het licht komt, en daders geconfronteerd worden met hun acties.

Maar inmiddels hebben die aanranders ongeveer dezelfde status als pedofielen: als iemand eenmaal in dat hokje zit ben je een soort onmens, een monster, die we liever kwijt dan rijk zijn.

Ik voel daar een aversie tegen. Het is nogal makkelijk om vanachter je krant, laptop of smartphone iemand anders een monster te noemen. Zelf voel je je er beter door, want als de ander slecht is, ben jij goed. We buitelen over elkaar heen om onze verachting duidelijk te maken.

We genoten en masse van de doortrapte machtsbeluste dictator die Kevin Spacey speelde in House of Cards, maar zodra de acteur in het echte leven blijkt te lijken op zijn personage, zijn de rapen gaar. Prijzen worden afgenomen, series stopgezet, en niemand wil nog iets met de man te maken hebben. Alsof ‘ie opeens melaats is geworden.

We vinden het als mensen blijkbaar niet mogelijk om te genieten van iemands talenten als de persoon ook duistere kanten blijkt te bezitten. Terwijl we allemaal wel eens gedachten hebben die het daglicht niet verdragen, maar ze hopelijk in mindere mate omzetten in acties.

Ik moest denken aan een moment in De Wereld Draait Door van begin vorig jaar. Hugo Borst leest in de opening van het programma een gedicht voor waarin de dichter zijn moeder eert. Matthijs van Nieuwkerk is geraakt en vindt het mooi, en ook de andere aanwezigen lijken ontroerd, waarop Hugo Borst onthuld dat het geschreven is door Adolf Hitler. Plots zie je mensen in conflict met zichzelf: Dat monster, dit gedicht? Dat is toch lastig te rijmen.

Ik zou het krachtig vinden als de internationale Emmy-organisatie Kevin Spacey alsnog de oeuvreprijs geeft die hem nu ontzegd is. Want de man is gewoon een steengoede acteur. Maar dan wel met een verplichte therapie erbij om z’n gedrag in het persoonlijk leven te beteren.

Renze Klamer is presentator van Langs de Lijn En Omstreken