Column | Begrotingsstrijd nog niet gestreden

Nog altijd zoeken de VVD en PvdA naar een oplossing voor de begrotingsimpasse. Een deal is er niet en aan de formatietafel is vooralsnog geen concreet voorstel besproken. Met de keiharde deadline op donderdag dringt de tijd nu echt.

Corvee

De week begint zo mooi, met taart op tafel. Het is maandagochtend en Halbe Zijlstra heeft corvee. Hij moet inbinden om een deal te sluiten met de PvdA. De VVD-hardliner neemt daarom een cadeautje mee naar het coalitieberaad. Kabinet Rutte II viert haar record als het langstzittende naoorlogse kabinet. Dus wordt de wekelijkse Cote d’Or-chocola ingeruild voor Halbes slagroomtaart met de marsepeinen beeltenis van Rutte en zijn vice-premier.

Achter gesloten deuren wordt direct het mes in Asscher gezet. En niet alleen de taart moet verdeeld worden. De coalitiepartners onderhandelen die ochtend over de nieuwe rijksbegroting. De pijnpunten van voor de zomer zijn nog altijd niet verdwenen. Nog altijd staat het PvdA-dreigement om het demissionaire kabinet op te blazen als er geen extra geld wordt vrijgemaakt voor de lerarensalarissen.

Maar na een paar weken zomervakantie lijken de harde kantjes er vanaf. In de kranten heeft iedereen al gas terug genomen. We willen er uit komen, is de boodschap. Rutte en Zijlstra vallen dan ook niet van hun stoel wanneer Asscher zijn eisen op tafel legt. Hij wil 270 miljoen voor de leraren en een ‘eerlijker koopkracht verdeling.’ Een deal is er nog niet. Daarnaast moeten ook de formerende partijen met een eventueel akkoord instemmen.

Misselijkmakend bedrag

Aan de formatietafel zegt D66 ‘doe maar wat.’ Zij zijn nooit tegen extra geld voor onderwijs. Van andere partijen hoor ik dat het om een misselijkmakend bedrag gaat. De miljoenen voor de lerarenloonstroken komen namelijk bovenop een tekort van 500 miljoen op de onderwijs begroting dat ook gedicht moet worden. Driekwart miljard is veel geld, zelfs in een aantrekkende economie.

De VVD gaat terug naar de PvdA met een tegenvoorstel. Ook voor de militairen moet iets gedaan worden, wat precies wordt niet helemaal duidelijk. Er wordt gedacht aan het vullen van pensioengaten of een hoger loon voor defensiepersoneel. Asscher is niet tegen. Zijn nieuwe koers draait op bestaanszekerheid en iedereen die er financieel op vooruitgaat is winst voor de sociaal-democraten.

Arbeidsmarkt Modernisering

De deal blijft uit. De coalitiepartners komen niet tot een onderling akkoord over de definitieve bedragen. En -misschien nog wel problematischer- de VVD wil niet dat de extra miljoenen blind naar de salarissen gaan. Zij zien meer in een post als ‘arbeidsmarkt modernisering onderwijs.’ Lastig, want de PvdA wil juist expliciet in de begroting hebben dat het geld naar de lonen gaat.

Die andere eis; eerlijker koopkracht verdeling lijkt politiek makkelijker te realiseren, maar is technisch lastig uit te voeren. De bedoeling is dat niemand er in de nieuwe begroting op achteruit gaat. Het probleem is dat niet alleen uitkeringsgerechtigden maar ook pensionado’s voor gecompenseerd moeten worden. En die laatste groep is groot. Daarmee is compenseren direct een duur geintje. Dus wordt gezocht naar een goedkope oplossing.

Deadlinestress

Ondertussen tikt de tijd steeds sneller weg. Donderdag om 23.59uur moet er een begroting zijn, daarna sluit het loket. Veel onderhandelingstijd is er niet meer. Zeker omdat de PvdA dinsdag een stranddag en bijbehorende barbecue-avond heeft. Zo blijven alleen maandag en woensdag als onderhandelingsdagen over. En dan nog kunnen de formerende partijen extra eisen stellen of met andere bezwaren roet in het eten gooien.

Hoewel alle betrokkenen een crisis te willen vermijden is de situatie precair. Maar een van de vele radartjes in het proces hoeft te haperen en het bejaarde kabinet verkeert in doodsnood. Of Asscher moet alsnog genoegen nemen met een intentieverklaring. Een statement waarin de verhoging van de lerarensalarissen beloofd wordt in een nieuw kabinet. Zo wordt het de week van de waarheid voor Rutte II. Als die overleefd wordt, dan lijkt het mij de beurt aan Asscher om de taart op tafel te zetten.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV