Overgewicht blijft een probleem in Nederland: 'Overheid moet de verantwoordelijkheid nemen'

Hoewel de termen overgewicht en obesitas vaak door elkaar worden gebruikt, is het niet hetzelfde, legt Aydin uit: "van obesitas is pas sprake bij een BMI van boven de 30. Dat is dus extreem overgewicht. Obesitas is dus altijd overgewicht, maar niet iedereen met overgewicht heeft obesitas." Daarnaast beschouwt ze obesitas als een 'multifactorieel probleem.' Dat betekent dat patiënten met obesitas daar vaak nog andere klachten bij krijgen als gevolg van hun gewicht. Zo kwamen mensen met obesitas bijvoorbeeld vaker in het ziekenhuis terecht als zij met corona waren besmet; 80% van de corona-patiënten op de intensive care had overgewicht.

De aanpak van obesitas blijft lastig, zien Aydin en Warmbrun, omdat de oorzaken van obesitas niet altijd goed in kaart worden gebracht. "Juist uit het WHO-rapport blijkt dat omgevings- en maatschappijfactoren de meeste invloed hebben", legt Warmbrun uit. "Te vaak wordt nog gezegd; ieder pondje gaat door het mondje. Maar juist je omgeving - in welke wijk je opgroeit bijvoorbeeld - is heel bepalend of je obesitas krijgt of niet. Gezond eten wordt in een bepaalde wijk meer aangeboden dan in een andere wijk."

Stigmavorming

Dat obesitas niet altijd op de beste manier wordt behandeld, komt ook door stigmavorming: "Als iemand bij een huisarts aanklopt voor problemen met de knie, wordt nog té vaak gezegd dat iemand gezonder moet gaan leven. Terwijl iemand dan waarschijnlijk al vergevorderd is in hun obesitas. Iemand heeft dan waarschijnlijk al vaak geprobeerd het gedrag aan te passen, maar tevergeefs," ziet Aydin.

Een beweging die in de laatste jaren op is gekomen, is body posivity. Deze stelt dat iedereen - ongeacht diens gewicht - blij moet kunnen zijn met diens lichaam. Hoe verhoudt deze beweging zich tot dit thema? Aydin vind niet dat deze twee tegenover elkaar staan: "Het kan juist heel erg hand in hand gaan. Iedereen is mooi op zijn eigen manier. De discussie over obesitas is totaal geen schoonheidskwestie. Er moet zeker niet gestreefd worden naar het kleinste maatje. Maar dat betekent niet dat de ongezonde kant van obesitas onder tafel moet worden geschoven."

Bij wie ligt de bal om het obesitas-probleem op te lossen? Volgens Warmbrun en Aydin is het een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de burger en de overheid. Enkele jaren geleden rolde de overheid het preventie-akkoord af, maar volgens Aydin is dit nog niet genoeg. "Obesitas ga je niet oplossen met kleine maatregelen, er zijn harde en grote maatregelen nodig. Vooral bij de jongeren - zoals maaltijden op scholen. Denk bijvoorbeeld aan schoolmaaltijden. Dat voedingspatroon is heel bepalend voor de rest van je leven. Het aanbod is echt een belangrijke factor. Dat is even hard en pijnlijk, maar het is met het niet-roken in de horeca ook gelukt. Daar moesten mensen ook erg aan wennen, maar nu kunnen we ons nauwelijks voorstellen dat er vroeger in elke kroeg gerookt werd."

Toch blijven Warmbrun en Aydin hoopvol: "Als de maatregelen van de WHO-rapport worden ingevoerd, hopen we Obesitas in Nederland kunnen halveren. Laten we hopen dat we het snel kunnen gaan zien."