Kauwen, knijpen en andere manieren om aftakeling tegen te gaan

Cognitieve reserve

Is 20 is het nieuwe 60? Het is zo dat je in je eerste 30 levensjaren je centraal zenuwstelsel en je cognitieve reserve opbouwt, zegt Scherder. Maar: "Er zijn on the road ook nog mogelijkheden om het te versterken." Met prikkels vanuit de omgeving, bijvoorbeeld studie, school, en muziek maak je het brein complexer, legt Scherder uit. "Die structuren in je hersenen, denk aan die contactpunten en die verbindingen, worden sterker als je ze voortdurend uitdaagt."

Studies laten zien dat als je je cognitieve reserve goed opbouwt, je als je ouder wordt zo'n 4 á 5 jaar langer beschermd bent tegen ouderdomsziekten, vertelt de hoogleraar.

"Je moet het in feite doen in het begin van je leven, maar het is na je dertigste geen verloren zaak. Je kunt het op elk moment opbouwen." Maar, daar moet je wel voor werken volgens Scherder. "Sommige mensen van 35 jaar denken: ik heb m'n baan, ik heb een gezin. Dat is het dan ook wel voor de komende 20 jaar. Veel mensen vragen dan 'waarom merk ik het niet dat er al functies achteruitgaan?' Je zoekt niet dezelfde uitdagingen als je voor die tijd had, zoals studie of cursussen."

Verschijnselen van dementie uitstellen

Het opbouwen en onderhouden van je cognitieve reserve kan dus helpen om de klachten van ouderdomsziekten tegen te gaan. "Een tijd geleden zag je bij mensen die hoogopgeleid zijn en een hoge functie hebben gehad, die de ziekte van Alzheimer kregen, dat het bij die mensen sneller ging." Maar dat is niet zo, legt Scherder uit. "Men dacht er niet aan dat de ziekte gewoon al lang aan de gang was op het moment dat het zich manifesteert. Als het echt merkbaar wordt, lijkt het het sneller te gaan. Maar dat is dus eigenlijk niet zo."

Het is wel belangrijk om te beseffen dat Alzheimer of andere ouderdomsziektes niet te voorkomen zijn. "Maar je kunt wel langer de gevolgen en verschijnselen verkleinen."

Kauwen en knijpen

Erik Scherder wijst ook vaak op het belang van bewegen voor de gezondheid van het brein. In zijn boek besteedt hij aandacht aan een onverwachte manier van bewegen: kauwen. "De kauwspieren zijn je sterkste spiergroepen die je hebt. Als je kauwt neemt de doorbloeding in een van de grootste vaten van je brein toe. En dat is precies het vat waar bijvoorbeeld ook de meeste keren een herseninfarct voorkomt."

"De hippocampus is een gebied dat heel essentieel is voor geheugen", gaat Scherder verder. Belangrijk dus als je fit oud wilt worden. "Zeker als je in een omstandigheid bent waarin al heel veel niet meer kan, zoals wanneer je in een verzorgingstehuis woont."

Nog een onverwachte manier dat voordelig kan zijn: knijpen. "Je ziet dat je hart het echt beter gaat doen en dat hart pompt het bloed door de bloedvaten van je brein. Knijpkracht neemt af als je ouder wordt. Dat is echt een punt om goed in de gaten te houden."