De dagelijkse corona-update van NPO Radio 1 stopt

Laten we even teruggaan waar het allemaal mee begon. Eind juni 2020 hield het RIVM op met het publiceren van dagelijkse coronacijfers. Waarom zou je? Het aantal besmettingen was relatief laag, net als de druk op de zorg. We hadden, zo leek het althans, het ergste achter de rug. Zelf was ik daar niet zo zeker van, na talloze gesprekken met epidemiologen, artsen, virologen en modelleurs over de mogelijkheid van een tweede golf.

Toen in de data de eerste contouren daarvan zichtbaar werden, gaf dat aanleiding om namens Argos zelf met een rubriek te komen: De CoronaTikker. Een dagelijkse rubriek op nporadio1.nl over aantallen positieve testen, sterfgevallen en ziekenhuisopnames – zogeheten ‘signaalwaardes’ die iets zeggen over waar we ons bevinden in de pandemie. Om die data te verzamelen gebruikte ik een computerscript dat dagelijks de relevante data binnenhaalde van RIVM, Stichting NICE en later het LCPS. Vervolgens werden die data geanalyseerd, gecorrigeerd en daarna gevisualiseerd in de bekende grafieken, voorzien van wat context en duiding.

Besmettingen zeggen minder over druk op zorg

De logica voor het brengen van dagelijkse cijfers was helder: als teveel mensen tegelijkertijd besmet raken door corona, komen teveel mensen tegelijkertijd in de ziekenhuizen terecht. Omdat het beleid van de overheid vooral gericht was op het beheersen van de druk op de zorg, was het daarom relevant om te kijken hoeveel positieve testen er dagelijks gemeld werden. Want: hoe meer besmettingen, hoe groter de ziektelast en hoe meer ziekenhuisopnames. Bovendien leek het mij waardevol om onafhankelijk van welk instituut ook de cijfers te analyseren en deze analyses te delen met een breed publiek.

Maar de oorspronkelijke logica gaat niet langer op. Nu steeds meer mensen zijn gevaccineerd, gaan we – in Nederland tenminste - een nieuwe fase in. En gelukkig maar. Volgens de huidige stand van de wetenschap voorkomen vaccins voor bijna 100% dat iemand in het ziekenhuis wordt opgenomen na een coronainfectie. Nu een steeds groter deel van de bevolking geprikt is, hebben besmettingen niet langer dezelfde gevolgen voor de ziekenhuiszorg. Signaalwaardes zoals het aantal positieve testen krijgen daardoor minder betekenis, want waar kijken we eigenlijk nog naar als we dagelijks een x-aantal besmettingen zien?

We zien deze omslag al in landen waar een groot deel van de bevolking al gevaccineerd is, zoals Israël en het Verenigd Koninkrijk. Weliswaar neemt het aantal besmettingen weer toe, maar de druk op de zorg is vooralsnog beperkt. De meeste ziekenhuisopnames daar worden veroorzaakt door de mensen die niet gevaccineerd zijn. De epidemiologische uitdaging zit hem er dan vooral in om uitbraken snel de kop in te drukken, zodat ongevaccineerden niet allemaal tegelijkertijd besmet raken. Ook worden gevaarlijke virusmutanten in de gaten gehouden die (mogelijk) door de immuniteit heen weten te breken.

Ik blijf de coronadata natuurlijk op de voet volgen. Ook hoge besmettingsaantallen die niet leiden tot kritieke hoeveelheden ziekenhuisopnames vormen een bedreiging voor de volksgezondheid. Denk bijvoorbeeld aan longcovid. En mochten onverhoopt toch nieuwe virusmutanten opduiken, vaccins minder goed werken of een andere onvoorziene reden, dan kan de coronatikker binnen no-time opgestart worden in deze of een andere vorm

Toch coronadatahonger?

In het vervolg zult u uw dagelijkse coronadatahonger dus elders moeten stillen. Ik kan u wel een tip geven: zelf keek ik regelmatig op https://medischinfo.nl/, een website die doorgaans dezelfde getallen rapporteerde als de coronatikker. U kunt ook uitwijken naar Twitter, waar de draadjes van onderzoeker Marino van Zelst (@mzelst), en andere coronacijferaars die daarop reageren soelaas kunnen bieden. Op argosonderzoekt.nl kunt u het hele coronadossier vinden, dat aangevuld zal blijven worden. En voor wie zelf vaardig is in de programmeertaal R: de code voor de coronatikker is hier te vinden