Moet er energiecompensatie komen voor het mkb? 'Het is beter om ons gedrag aan te passen'

Net als tijdens de coronaperiode krijg ik ook nu de vraag: moet ik nu wel gaan stoppen?”, zegt Mirjam van der Linden van Ondernemend Nederland. “Dan gaat het niet alleen over energie-intensieve industrie zoals bakkers, maar bijvoorbeeld ook voor autobedrijven. De prijzen zijn zo gigantisch geworden, dat ze het niet meer kunnen opvangen.”

Wat er nu op ondernemers afkomt is veel groter dan wat je binnen normaal ondernemersrisico ziet, zegt Van der Linden. “Dat we net een coronacrisis hebben gehad, maakt het niet veel beter. Veel ondernemers hebben nog een belastingschuld of zijn net weer een beetje geld aan het verdienen. Steun is gewoon noodzakelijk voor heel veel ondernemers om überhaupt te kunnen blijven bestaan.”

Aanpassen

Econoom Rens van Tilburg vindt ruime steun juist geen goed idee. Hij stelt voorop dat de situatie uitzonderlijk is, maar dat het belangrijk is hoe (vooral) ondernemers hier op reageren. “De inflatie is inmiddels opgelopen tot 12 procent, zegt hij. “Dat betekent dat er veel meer vraag in de economie is dan het aanbod aankan.”

Aan de andere kant zijn de energieprijzen ontzettend hoog, zegt hij. “Dat heeft ook te maken met een feitelijk tekort aan gasaanbod. De oorlog met Rusland maakt dat we ons echt zullen moeten gaan aanpassen. Als je dat nu gaat compenseren, blijft iedereen doen wat hij nu wil doen.”

Zo verbaast hij zich erover dat hij nog terrasverwarmers ziet bij horecagelegenheden: “Je zou het ook binnen wat gezelliger kunnen maken. Saunabedrijven zouden wat minder vaak open kunnen, in plaats van 7 dagen per week de temperatuur naar 100 graden te brengen.”

In coronatijd hebben we die gedragsaanpassing verzuimd, vindt hij. “Toen hebben we alles en iedereen gesteund, met als gevolg dat de reserves bij het Nederlandse bedrijfsleven in die twee jaar met liefst honderd miljard zijn toegenomen. Dan moeten we toch constateren dat die steun misschien wat te ruim is geweest.”

Juist op dit moment wil je dynamiek, zegt hij: “Er zijn ook allerlei mensen die hun huis willen verduurzamen, maar daar zijn op dit moment geen arbeidskrachten voor. Dan denk ik: het is goed als een aantal mensen iets anders gaan doen in de economie.”

Huis in brand

Volgens Van der Linden is dit hetzelfde om, op het moment dat je huis in brand staat, gaat bespreken hoe je deze in de toekomst brandwerender gaat maken. “Een ondernemer gaat nu echt niet afwachten om te kijken of hij wel geholpen wordt. Want dat weet hij niet zeker, en ook niet voor hoeveel. Dus ze zullen aanpassen waar dat mogelijk is.”

Zo wijst ze er op dat sommige groepen ondernemers helemaal overgegaan zijn op elektriciteit, om dat dat het duurzaamste was. “Die hebben nu net zo’n hoge rekening gekregen. Er zijn ook bedrijven die er goed voor staan, maar het gaat nu juist om de bedrijven waar het niet goed mee gaat. Die al een zware periode hebben gehad en dit er ook nog eens bovenop krijgen.”

En dat heeft niks te maken met of je in de basis een gezond bedrijf bent, vindt Van der Linden. “Het is niet alleen de Oekraïne-oorlog waardoor de gasprijzen omhoog zijn gegaan. De overheid heeft in het verleden een scala aan maatregelen genomen die mede hebben veroorzaakt dat de prijzen zo omhoog zijn gegaan. Nu moet je zorgen dat ondernemers die het nodig hebben om te kunnen blijven bestaan, hulp krijgen. Tegelijkertijd moet je kijken wat je kan doen om te verduurzamen.”