Bezuinigen of belasten? 'Schets eerst eens toekomstvisie'

Rijkste belasten

"De discussie zoals ik hem nu meekrijg in Den Haag, gaat over waar we gaan bezuinigen. Terwijl het volgens mij belangrijker is wat we kunnen doen met de belastingen", zegt Rens van Tilburg, econoom en directeur van het Sustainable Finance Lab.

Klimaat is vooral een probleem van rijkste tien procent, zegt Van Tilburg. "Die belasten, hun consumptie afremmen, is dus goed voor schatkist en planeet." Daardoor komt er ook ruimte voor andere activiteiten. Bijvoorbeeld voor het verzwaren van de elektriciteitsnetten voor de energietransitie. Dat is iets wat volgens Van Tilburg al jaren blijft liggen, maar hard nodig is om Nederland toekomstbestendig te maken.

Vermogensongelijkheid

Volgens Van Tilburg heeft Nederland een van de grootste vermogensongelijkheid ter wereld. Of je vermogen opbouwt hangt in Nederland vooral af van het feit of je een huis hebt of niet. Deze tweedeling is volgens hem sociaal onacceptabel, en maakt wonen nodeloos kostbaar.

Gebrek aan visie

Volgens onderzoeksjournalist en historicus Sander Heijne, zou in plaats van deze discussie het veel beter zijn wanneer de overheid een toekomstvisie zou schetsen. "Wat voor een land wil je over twintig of dertig jaar hebben? En als je dat hebt getekend, dan vloeit daar vanzelf uit voort waar je dan de belasting op kunt verhogen of waar je gaat bezuinigen."

Ad hoc

Volgens onderzoeksjournalist Sander Heijne is het gebrek aan visie van de politiek een van de oorzaken dat we nu weer in deze discussie zijn beland. "Er komen grote problemen voort wanneer je heel ad hoc naar de begroting kijkt."

Als voorbeeld neemt hij de tanks van Defensie die tien jaar geleden verkocht werden omdat er toen geen oorlog was en er geld nodig was om de begroting kloppend te krijgen. "Daar hebben we toch een beetje spijt van. En zo zijn er eindeloos veel voorbeelden van tekorten en gaten omdat we eerder zonder enige vorm van visie bezuinigingen hebben doorgevoerd."

Bestaanszekerheid

Volgens NIBUD-directeur Arjen Vliegenthart is er een grote groep Nederlanders die het zonder ondersteuning van de overheid niet meer redt. Het gaat volgens hem dan ook minder over de vraag of er moet worden bezuinigd of belast. "Dit vraagt om een andere manier van kijken naar de bestaanszekerheid."

Hij haalt ook de woorden aan van inspecteur-generaal Bart Snels van de Belastingdienst aan. Hij vindt dat mensen minder afhankelijk zouden moeten zijn van toeslagen en dat bestaanszekerheid meer van het normale inkomen haalbaar zou moeten zijn. "Dat zijn veel fundamentelere vragen."