OV-onderzoeker: 'De trein in Nederland duurder? Ammehoela'

"Ik heb een kleine factcheck gedaan", zegt Freek Bos van reizigersvereniging Rover. Een ritje Zwolle-Amsterdam kost gemiddeld 16,24 euro aan benzine, rekent hij voor op basis van de ANWB-site. Bij de NS betaal je 20,30 euro. "De trein is dus 4 euro duurder, maar dan heb je nog geen verzekering, geen afschrijving, geen parkeerplek en geen onderhoud. En ik durf de stelling wel aan dat dat niet voor 4 euro kan." Bovendien, benadrukt hij: als je elke dag gaat, neem je een abonnement en "wordt het nog goedkoper."

Niet aan tippen

De rekensom wordt bevestigd door Veeneman, onderzoeker aan de TU Delft. "Het is absoluut waar." En hoe doet Nederland het dan in vergelijking met het buitenland? Is het OV hier zo veel duurder - iets dat vaak geroepen wordt? Nee hoor, zegt Veeneman. Hij wijst op een onderzoek van een tijd terug, waarin treinritten van 150 kilometer vanuit verschillende hoofdsteden naast elkaar werden gezet. "We doen mee in het peloton, het is niet extreem duur." Al met al, zo vat hij samen: "Als je zegt: het spoor is duurder, ammehoela."

Er zijn natuurlijk altijd landen waar je niet aan kunt tippen. Zo is het OV in Luxemburg gratis. En in Duitsland konden reizigers voor slechts 9 euro een maand lang gebruik maken met veel treinen. Oud Duitsland-correspondent Margriet Brandsma heeft er "volop gebruik" van gemaakt. "Twee dagen onderweg met s-bahn in Berlijn is al duurder."

Nederland in top-3

Het was een tegemoetkoming in de hogere kosten voor inwoners, legt ze uit. Ook was het de bedoeling om "verstokte automobilisten" uit de auto te halen. Is dat gelukt? Ten dele. De ritten zijn vooral ingezet voor vakanties. En een ander probleem: het werd zo druk in de trein, dat de vaste treinreizigers weggedreven werden.

Als je het hebt over landen waar het OV goed werkt, kijken mensen naar Zwitserland, Japan én... Nederland, zegt OV-onderzoeker Veeneman. En wat er zo bijzonder is aan Nederland? De andere twee landen hebben bergen, snelwegen aanleggen is "veel lastiger." Ons land heeft het allebei.

Projecten staan on hold

Investeren we nog wel genoeg? - een ander kritiekpunt. "Geld is op zich niet het allergrootste probleem, we weten het alleen niet uit te geven en dat is best een probleem", vertelt Steven van Eijck van de Mobiliteitsalliantie, een samenwerkingsverband van verschillende OV-partijen. Hoe dat zit? De stikstofcrisis speelt ook hier parten. Grote projecten staan on hold, daar is het op wachten. "Je mag een hoop op dit moment niet. Dus daar zitten we met elkaar naar te kijken met de rest van Nederland."

Wat Bos van Rover betreft mag er nog wel wat meer geïnvesteerd worden. "Ik heb de ministerraad nog niet horen zeggen: we gaan ervoor zorgen dat er veel meer bussen en treinen zijn."

Alhoewel, er kan ook veel voor zo goed als geen kosten, zegt hij. "Als je een een bus-sjabloontje op de weg spuit, heb je een busbaan. Dan kun je veel meer mensen met eenzelfde voertuig over dat asfalt laten rijden. Dat kost niks en kunnen we morgen uitvoeren."