Presentator en presentatrice: waarom het belangrijk is dat Dikke van Dale beide termen gebruikt

Eerst stond in het woordenboek bijvoorbeeld alleen 'student' en 'professor', vanuit de gedachte dat het neutrale termen zijn waarin zowel mannen als vrouwen zich kunnen vinden. "Maar uit meer en meer onderzoek blijkt dat dat eigenlijk helemaal geen neutrale termen zijn", vertelt Leufkens. Zo vertelt de taalwetenschapster dat bij een woord als 'student', mensen toch gauw een man voorstellen. "Het houdt ook een beetje het mannelijke bolwerk in stand", aldus Leufkens.

"Het houdt in stand dat mannen vaker professor worden bijvoorbeeld", licht Leufkens toe. "Dat roept namelijk de associatie op; we stellen ons toch een man voor. Dus bij een woord als 'wetenschapper' denk je aan een witte man in een witte jas, typisch. Als je als woordenboek neutraal wil zijn en wil laten zien dat er ook vrouwelijke wetenschappers zijn, dan is het wel zo handig om zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm in je woordenboek te zetten."

Associatie

Leufkens ziet hier een kans voor de Dikke van Dale. "In het Nederlands kennen veel beroepsnamen een vrouwelijke variant en in het woordenboek staan eigenlijk alleen de mannelijke varianten en dat is een vorm van ongelijkheid." Die ongelijkheid uit zich in onze associatie met het desbetreffende woord.

Daarnaast: uit een onderzoek aan de hand van vacatureteksten vertelt Leufkens dat vrouwen zich toch vaker aangesproken voelen door de vrouwelijke vorm. "Ook al weet je dat een loodgieter ook een vrouw kan zijn, de taal heeft een effect op de werkelijkheid, op hoe jij je ermee identificeert."

Nadruk op geslacht

De meningen zijn echter aardig verdeeld over of de Van Dale het voorbeeld van haar (of zijn) Duitse broer moet volgen. Sommige vrouwen uiten hun voorkeur voor mannelijke vorm omdat hij in hun optiek neutraal zou zijn of dat het juist duidt op emancipatie als niet de nadruk ligt op het geslacht.

Ook onder de Duitsers heerst ontevredenheid over de nieuwe ontwikkeling van hun woordenboek de Duden. "Mensen hechten aan hun taal", verklaart Leufkens de boosheid. "Taal is van jou, het ligt altijd gevoelig. In dit geval denk ik dat zij denken dat hen iets politiek corrects wordt opgedrongen. En, 'we weten toch allemaal wel dat een professor ook een vrouw kan zijn'. Dat roept altijd weerstand op."

Sekseneutrale woorden

Daarnaast geven verschillende mensen juist voorkeur aan sekseneutrale woorden zoals 'leerkracht', in plaats van leraar of lerares. "Wat we denk ik het liefst willen is een woord gebruiken dat echt neutraal is", zegt Leufkens. "Want wat doet het ertoe of je een man of een vrouw bent."

Zowel de redenen om vrouwelijke vormen te gebruiken of om juist voor de mannelijke vorm te kiezen, zijn beide legitiem, zegt Leufkens. Wat voor haar doorslaggevend is om voor 'wetenschapster' te kiezen, is omdat het woord 'wetenschapper' niet neutraal is. "Als mensen horen 'wetenschapper Leufkens', dan denken mensen dat ik een man ben", aldus de wetenschapster. "Dat heeft als gevolg dat meisjes minder snel denken dat zij als vrouw wetenschapster kunnen worden. Dus vanwege de identificatie kies ik om vrouwelijke termen te gebruiken."

Baas in eigen taal

'Je bent de baas in je eigen taal', is het motto van Leufkens. "Je kunt niet het Nederlands veranderen in je eentje, maar je hebt wel de macht over jouw eigen woorden. Ik pleit ervoor dat je nadenkt over het effect van bepaalde woorden, wat voor effect het heeft, en op basis daarvan kies je je eigen woorden."

Meer van De Nieuws BV

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.