IDFA Report #7: Chris the Swiss: Van oorlogscorrespondent naar paramilitair

Marjolijn van Heemstra is schrijver, regisseur en actrice. Zij bekeek samen met verslaggever Tom Hofland de documentaire Chris the Swiss, een documentaire over de curieuze moord op de Zwitserse oorlogsverslaggever Christian Würtenberg. Twintig jaar na zijn dood besluit zijn nicht en filmmaker Anja Kofmel uit te zoeken wat er is gebeurd.

Marjolein van Heemstra weet wat het is om je eigen familiegeschiedenis te gebruiken in je werk: "Ik heb zelf een verre oom met een dubieuze geschiedenis. Hij zat in het verzet en het verhaal ging dat op 5 december 1946 een bom zou hebben verpakt als sinterklaassurprise en bezorgd had bij een NSB’er. Die geschiedenis bleek niet zo heldhaftig als de familie lange tijd dacht." Ze maakte over haar oom een voorstelling en schreef er een boek over.

Chris the Swiss volgt de zoektocht van filmmaker Anja Kofmel naar antwoorden rondom de dood van haar neef Christian. In de documentaire komt ze erachter dat hij niet alleen verslaggever was, maar zich ook aansloot bij een extreemrechtse groep militairen die vocht tegen de Serven. Doordat hij geen onschuldige burgers wilde doden, werd hij door zijn eigen groep vermoord. De vraag is of hij echt wilde vechten of alleen die extreemrechtse groep van binnenuit probeerde te begrijpen.

Marjolijn ziet paralellen tussen haar zoektocht en die van de filmmaker. "Het blijft in deze documentaire steeds de vraag wat de beweegredenen van de neef waren. Ik merkte zelf ook dat het onmogelijk is om tot één waarheid te komen. Mijn oom bleek bijvoorbeeld ook lid te zijn van een rechtse groep doe de macht wilde overnemen. Bij Chris the Swiss weet je ook niet of Christian goed of fout is geweest."

De documentaire is deels geanimeerd. "De gaten die Kofmel zelf moet opvullen zijn getekend. Dat maakt het heel dromerig en poëtisch. Ze gebruikt fictie omdat ze zelf de antwoorden niet heeft. Ik vond het heel mooi", vertelt Marjolijn.

Chris the Swiss draait tijdens het IDFA in diverse bioscopen.