Activist Hans Beerends (91) over de kracht van de Wereldwinkels

Honger in India

In de jaren '60 zag Beerends een campagne op televisie voorbij voor de hongersnood in India. "Ik vond het raadselachtig," vertelt hij over het zien van de campagne. "Ik had als kind van 12 de hongerwinter meegemaakt. Het bijzondere van de hongerwinter was dat toen wij bevrijd werden op 5 mei er de volgende dag voldoende eten was: erwtenmeel, brood, beschuit, van alles." Als die hongersnood niet door oorlog kwam, waar dan wel door?

Beerends zag al snel dat de Westerse tariefmuren op producten onderdeel waren van het probleem, en daarop sloot hij zich aan bij de zogenaamde rietsuikeractie, een campagne om zoveel mogelijk Nederlandsers bewust te maken van de werking van die tariefmuren op andere landen: "De rietsuikeractie toonde aan dat rietsuiker op de wereldmarkt zo’n 25 à 50% goedkoper was dan bietsuiker, terwijl in Nederland alles 50% duurder was. Het doel was om de bietsuikerboeren te beschermen. Dit gold niet alleen voor suiker maar voor allerlei producten: koffie, thee en zelfs industrieproducten."

In 1968 vond er een conferentie plaats met als doel het probleem van armoede op te lossen. "De arme landen gaven aan dat zij geen ontwikkelingshulp wilden ontvangen, maar dat ze handel wilden. 'Traide not aid' was hun slogan." De arme landen vroegen het Westen om de tariefmuren op te heffen, zodat ze de kans kregen om hun producten te verkopen in Westerse landen.

Wereldwinkels

De Westerse landen gingen hier niet op in. Als tegenreactie zijn de Wereldwinkels ontstaan. "Hier verkochten we producten die door tariefmuren geweerd werden," vertelt Beerends. "Het bleek een symbolische verkoop, we konden natuurlijk geen alternatief vormen. Het doel was om zo veel mogelijk mensen duidelijk te maken wat de werkelijke oorzaak van onderontwikkeling is." Daarnaast dienden de Wereldwinkels ook als netwerk van activisten: de winkels deelden folders uit en moedigden mensen aan om mee te doen aan demonstraties.

Beerends vervolgt: "De algemene mening was dat die mensen lui waren, ze niet gewend waren om te werken of dat er een gebrek aan water was. Al deze redenen konden wij zogenaamd niks aandoen, terwijl we er alles aan konden doen. Dit bericht wilden wij duidelijk maken met de Wereldwinkels."