Auteursbond maakt zich zorgen over ChatGPT: 'Dit zou niet zomaar mogen'

Op technische wijze wordt alle informatie over het hele internet verzameld door ChatGPT. "Dat zijn dus ook geüploade boeken", zegt Marloes van Rossum, jurist bij de Auteursbond in Nieuws en Co. "Die worden geanalyseerd en op basis daarvan wordt een schrijfbot geprogrammeerd. Die kan uit zichzelf verder leren met die informatie om teksten voor ons te genereren."

Geen toestemming

Voor de schrijvers is dat een probleem. "Die hebben auteursrecht op hun werk. Zij verdienen met de werken die zij schrijven. In principe is het zo dat een auteursrechthebbende toestemming mag geven voor wat er wel of niet met hun werk wordt gedaan. Die toestemming is in dit geval nooit gegeven en een vergoeding heeft er ook nooit tegenover gestaan."

Onder auteurs is er ook een angst dat zo'n schrijfbot hun werk uiteindelijk over kan nemen. "Het gebeurt al dat bepaalde teksten of vertalingen niet meer door een mens worden gemaakt, maar door een schrijfbot. Dus vervanging is zeker één van de aspecten waar zorgen over bestaan."

Die zorgen zijn er ook onder Nederlandse schrijvers. "Ook Nederlandse literatuur wordt geschraapt op internet. Er zijn naast de schrijfbots zoals ChatGPT, die inmiddels ook Nederlandse teksten kan genereren, ook al Nederlandstalige schrijfbots. Dus dit is zeker ook voor Nederlandse auteurs relevant."

Bewijs verzamelen

Bij de Auteursbond komen steeds vaker vragen binnen van leden. "Dan vragen ze hoe het met hun auteursrechten zit en wat ze eraan kunnen doen. Dit zou niet zomaar mogen kunnen gebeuren. Wat schrijvers op dit moment veel doen is dat zij zelf bewijs aan het verzamelen zijn om te kunnen aantonen dat ChatGPT hun werken heeft gebruikt."

Dat doen schrijvers door het gesprek aan te gaan met zo'n chatbot, zoals ChatGPT. "Dan stellen ze vragen die eigenlijk alleen maar beantwoord kunnen worden als je het boek hebt gelezen. Er zijn dus schrijvers die allerlei kleine details over hun werk hebben gevraagd aan zo'n chatbot."

Actievoeren

In Amerika hebben scenarioschrijvers al eens actie gevoerd, maar dat zouden schrijvers van boeken ook zomaar eens kunnen gaan doen. "Ook in Nederland hebben in ieder geval onze scenarioschrijvers al een dag gestaakt in ondersteuning van onze collega's in Amerika", aldus Van Rossum. "Ik zie zeker voor me dat ook hier in Nederland de boekenschrijvers acties kunnen ondernemen."