Jarenlang trainen voor eventjes dansen

De laatste buiging

De vermaarde danseres Martha Graham zei ooit: “a dancer dies twice—once when they stop dancing, and this first death is the more painful.” Nogal een dramatische zienswijze. Alexandra Radius danste jarenlang voor het Nationaal Ballet en nam veel nuchterder afscheid van de dans. “Nou, dat was het dan. En dat meende ik ook echt.” Ze danste samen met haar man Han Ebbelaar. Voor hem was het ook een pragmatische beslissing. “Ik had niet langer moeten dansen, nee. Ik denk dat ik verstandig ben geweest. Ik heb eruit geput wat erin zat.”

Ook voor Paul Waarts, voormalig lid van dansgroep Krisztina de Châtel, voelde het stoppen niet als een eerste dood. Het dansen zelf was voor hem een praktische bezigheid. “Je kunt op het toneel staan en een moment hebben van: “hè shit ik moet nog boodschappen doen”, biecht Waarts. Het is niet van God gegeven. Je moet nadenken over wat je aan het doen bent, en dat is heel aards. Daar is niks spiritueels aan.”

Afkicken

De omschakeling gaat echter niet altijd even makkelijk. Tamar Shahinian, voormalig danser bij Het Internationaal Danstheater, stopte met dansen toen ze zwanger werd en studeert nu Gezondheidswetenschappen. Ze vertelt over haar ‘ontwenningsverschijnselen’: “Alles is zittend eigenlijk. Dat je gewoon zo weinig beweegt: ik werd en word er nog steeds gek van. De omschakeling van de danswereld naar de universitaire wereld vond ik heel groot, in de studio is het allemaal heel erg op gevoel en heel erg lichamelijk. En de wereld waar ik dan nu in zit, mijn studie, is echt het tegenovergestelde. Aanraken? Waarom zou je elkaar aanraken? Je bent gewoon aan het studeren.”

Voor Anna Seidl, die 20 jaar eerste soliste was bij het Nationale Ballet en nu is gepromoveerd in de Duitse Taal en Letterkunde, is het stilzitten ook het probleem. “Soms strek en rek ik me even. Soms zet ik ook een beetje muziek op.” Logisch. “Soms sta ik ook op mijn hoofd.” Sorry? “Ik heb het gevoel dat ik veel bloed in mijn voeten heb en ik moet het bloed en energie verdelen door m’n lichaam. Behalve het af en toe ondersteboven staan was het stoppen voor Seidl best makkelijk. “De eerste dag in de collegebanken was het niet strange. Waarschijnlijk ben ik ook heel smooth in switching geworden, je moet als danser heel flexibel zijn.” Ze was zich niet bewust van haar woordspeling.

Wie kan dansen, kan alles

Maar wat zijn de opties voor ex-dansers? Wat hebben ze eigenlijk opgestoken van jarenlang intensief trainen voor een vak dat ze niet meer kunnen uitoefenen? Karin Lambrechtse, voormalig danser bij Introdans, vindt dat ze juist veel toe te voegen hebben. “Juist dansers zijn heel geschikt voor een tweede carrière”, vertelt ze. “Je hebt bepaalde karaktereigenschappen die je in een andere carrière ontzettend kunnen ondersteunen. Je bent creatief, je hebt doorzettingsvermogen, maar ook gevoeligheid voor je omgeving. Het harde leven ken je ook, de concurrentiestrijd. Ik denk dat dansers voor veel werkgevers een heel mooie aanvulling zijn in een bedrijf, omdat ze heel flexibel zijn. Letterlijk en figuurlijk.” Zij betrapte zich wel op de woordgrap.