Kun je nog grappen maken over transgenders of de profeet Mohammed? 'Er is sprake van wederafbouw'

Zijp schreef een opiniestuk in de Volkskrant, waarin hij humoristen oproept niet zo paniekerig moeten doen. Umbgrove schreef een pamflet genaamd De wederafbouw van de humor.

Voor de jaren '60 waren er veel taboes. Zo mocht je geen grappen maken over het christendom of de koning. In de jaren ’60 gingen ze allemaal op de helling, met het ezelproces van Gerard Reve als hoogtepunt. Dit was de opbouw van de Nederlandse humor, vindt Umbgrove.

In de jaren ’70, ’80 en ’90 mocht alles, maar de afgelopen twintig jaar zijn weer gevoeligheden ontstaan. Na 9/11 was dat eerst de islam, maar door het recente debat over inclusie "wordt gepleit om maar geen grappen te maken over zwarte mensen, transgenders, homoseksuelen en geen stereotypen over vrouwen", zegt de cabaretier. "Het is niet zo dat we nergens grappen over mogen maken, maar ik zie wel een tendens", aldus Umbgrove.

Zijp vindt het allemaal overdreven. Volgens hem is er altijd kritiek geweest op humor en is dat ook prima. "Er is zeker protest tegen- en kritiek op humor, maar ik denk dat een gezonde publieke sfeer dat gewoon aan kan. We hoeven geen doembeelden te hebben over wederafbouw”, zegt hij. Volgens hem "mag alles", maar er is wel discussie. "Dat is hoe het publieke debat werkt", vindt hij.

Woke-gemeenschap

Umbgrove maakt zich vooral zorgen omdat humor een belangrijke maatschappelijke functie heeft. "Satire is bedoeld om de macht aan te vallen, net als journalistiek", vindt hij. De 'woke-gemeenschap', een politieke stroming die strijdt voor radicale inclusie van minderheidsgroepen, heeft macht, vindt hij. Je zou dit dus moeten kunnen bespotten, maar dan krijg je al snel boycots aan je broek, waardoor je gecensureerd wordt.

Ook grappen over de profeet Mohammed mogen niet, vindt Umbgrove, want voor je het weet wordt je bedreigd. Zijp vindt dat echter ook meevallen. "Cabaretiers als Hans Teeuwen en Theo Maassen maken die grappen gewoon", zegt hij. Cabaretiers zeggen dat ze het niet doen, maar dat is juist een manier om het wél te doen. "Als je zegt dat je geen grappen meer mag maken over de islam, is dat een slimme retorische manier om het vervolgens wél te doen", zegt hij.