Dit zijn de beste speeches van september

Speeches gaan om herkenning en om inspiratie, zegt Hudig. De vraag is of er bij de Algemene Beschouwingen, verkiezingscongressen en de Troonrede daar iets van aanwezig was. "Ook gaat het om de vorm", legt Hudig uit. "Of een speech een goede speech heeft ook te maken met, zit er iets in van een persoonlijk verhaal, iets van een beeldspraak of een vergelijking waardoor je echt denkt, dit is pakkend." Hudig en Van den Bergh vinden de politieke speeches vooral een opsomming van beleid en campagnepunten: "Wij zijn op zoek naar speciale speeches."

#3 Milton Moreira Moreno

Een van die speciale speeches is te vinden op de nummer drie van deze maand. In de Parlementaire Enquête rondom de Toeslagenaffaire komt op een gegeven moment de gedupeerde Milton Moreira Moreno aan het woord. "Er gebeurde iets in het verhoor waarin hij door Sylvana Simons als verhoorder de gelegenheid kreeg om een gedicht van zijn hand voor te lezen. Dat werd een speech. Een speech die heel raak aankwam", aldus Van den Bergh.

In het gedicht zitten volgens Van den Bergh stijlelementen die in een speech zitten. Wat Van den Bergh bovendien opvalt is dat in meerdere ondervragingen van de Parlementaire Enquête, gedupeerden hun moment pakken. "Aan het einde van het interview zie je dat mensen denken, dit is mijn kans om iets te vertellen en dat moment pak ik", legt Van den Bergh uit. Vervolgens worden er sterke retorische elementen gebruikt: "Zo wordt er een hele mooie arena gecreëerd door deze mensen die al heel lang iets willen vertellen tegen de staat."

Hudig voegt daaraan toe: "Het is niet alleen de staat die hij aanspreekt. Dit is een moment waarop de Toeslagenaffaire, het woord alleen al, een gezicht krijgt. (...) Hij doet door dat gedicht (...) wordt je zijn leefwereld in gezogen en zie je wat de gevolgen ervan zijn."

#2 Marleen Beljaars over Chemours

Deze maand hebben politici veelal op het podium gestaan, maar toch zijn het twee burgers die indruk hebben gemaakt en daardoor in de top drie van de maand staan. Op nummer twee staat Marleen Beljaars, die sprak in tijdens een hoorzitting door de Provincie Zuid-Holland over Chemours. Haar hele toespraak is hier te vinden (begint op minuut 35).

"Zij weet het zo beeldend te maken, dat je in jouw hoofd wordt meegenomen", zegt Hudig over de situatie die Beljaars in haar speech schetst over de verregaande gevolgen van de milieuschade door de chemiefabriek. Sommige speeches creëren een secundaire wereld in het hoofd, waarin je wordt meegevoerd door iemands verhaal, vertelt Hudig. "Zij brengt er emotie in (...), hoe heftig het is als moeder, hoe schuldig je je dan voelt", aldus Hudig. "Alle woorden die ze gebruikt zijn beeldende werkwoorden. Ze werkt met objecten en dat soort dingen, daar zouden politici nog veel van kunnen leren."

Ook de stem van Beljaars is bedekt door emotie. "En wat ik juist heel knap vond", zegt Van den Bergh, "is dat ze ondanks al die emoties eindigt met een oproep. (...) Ze heeft de tegenwoordigheid van geest om haar eisen op tafel te leggen, mega knap. Daarom zet ik haar tegenover politici, want dit is politiek.(...) Dit is precies wat je wilt wanneer burgers van zichzelf laten horen."

#1 Oekraïense president Zelensky

Op één staat de enige niet Nederlandse speech van deze maand, namelijk die van de Oekraïense president Zelensky, tijdens een VN-vergadering. De setting van deze speech is essentieel, vertelt Hudig. "De oorlog op het slagveld is bezig in Oekraïne, daarnaast is er de oorlog van de beeldvorming. Rusland doet zijn uiterste best om te doen alsof er niets aan de hand is, hij krijgt hier de kans om te zeggen hoe het daadwerkelijk in elkaar zit."

Aan zijn speech geeft Zelensky volgens Hudig een creatieve draai, waardoor hij zijn speech historisch maakt: "Hij schetst een beeld waardoor Rusland totaal de badguy is."

Van den Bergh: "Hij gebruikt hier de sterkst mogelijke woorden in het neerzetten van Rusland als de vijand. Alleen hij doet dat, door eerst alle landen zoveel mogelijk naar hem toe te trekken. (...) En door vervolgens het beestje bij z'n naam te noemen. (...) Hij plakt daar dan het label genocide op, de zwaarste aller oorlogsmisdrijven."