Vijftig jaar na zijn dood zijn we de sombere woorden van Bloem nog steeds niet moe

Bloem is één van de weinige dode dichters die nog gelezen en verkocht wordt, schreef Jean-Pierre Geelen dinsdag in zijn column in de Volkskrant. "Terecht: zelden werden somberheid en verzengende leegte zo raak verwoord. Bij Bloem is het altijd herfst, het nevelt zelfs op de mooiste zomerdagen."

Het is een somberte die indruk maakt, zegt ook Cees Duijne, voorzitter van de Stichting Mr. J.C. Bloem-poëzieprijs in Met het Oog op Morgen op NPO Radio 1. "Het blijft hangen. Het is niet iets waarvan je zegt: je leest eroverheen en je bent het vergeten. Er zit echt een beleving achter. De man spreekt uit z'n hart, uit z'n tenen kun je wel zeggen."

En dat blijft velen inspireren:

NSB-lidmaatschap

Toch moet je blijkbaar oppassen je als al te groot fan van de oude dichter te betuigen. Zo liet de gemeente Alphen aan den Rijn in juni weten niet te willen meewerken aan een project over de dichter. De gemeente liet volgens het Algemeen Dagblad aan de initiatiefgroep weten: 'De gemeente kan zich niet committeren aan zijn levenswijze. Jullie hebben toch ook op Wikipedia kunnen lezen dat hij niet van onbesproken gedrag was?'

De gemeente doelde misschien op de informatie dat Bloem zich aangetrokken zou hebben gevoeld tot jonge fabrieks- en dienstmeisjes, maar vooral zal de gemeente gestruikeld zijn over Bloems lidmaatschap van de NSB, begin jaren 30. "Hij was op politiek gebied behoorlijk wereldvreemd", verduidelijkt zijn biograaf Bart Slijter bij Met het Oog op Morgen. "Hij werd altijd door geldzorgen achtervolgt en had in die tijd de neiging daar de maatschappij maar de schuld van te geven." Dit leidde bij Bloem een tijdje tot bewondering voor het fascisme in Italië.

Niet prettig, maar niet schokkend

Dit speelde zich echter af vóór de oorlog. Tijdens de oorlog was Bloem juist uitgesproken anti-Duits, en na de oorlog werd hij lid van de PvdA. Slijter concludeert over Bloems lidmaatschap: "Prettig is het niet, maar erg schokkend is het ook niet."

Dat vond de gemeente Alphen aan den Rijn uiteindelijk blijkbaar ook, want na een gesprek met de initiatiefgroep Dichter bij Bloem, liet de wethouder volgens het AD weten dat de gemeente haar standpunt gewijzigd had. Het project mag toch doorgaan; zo mag er een gedenkplaquette geplaatst worden op het woonhuis in Alphen (destijds was het nog gemeente Oudshoorn) waar de jonge Bloem opgroeide.

Pelgrimsbestemming

De herdenking van J.C. Bloems 50ste sterfdag vindt plaats op 14 augustus, de dag waarop hij begraven is, in Paasloo. Het is een soort pelgrimsbestemming geworden, die nog jaarlijks door zo'n 500 tot 600 fans wordt bezocht. Daar, 'onder de prachtige oude bomen van Paasloo ligt een groot dichter en een ongelukkig mens', schrijft de Stichting J.C. Bloem-poëzieprijs op haar website. "Op de steen staat zijn diepste verzuchting: 'Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij.'"

Luister hier het gesprek met J.C. Bloem Stichtingvoorzitter Cees Duijne en biograaf Bart Lijster bij Met het Oog op Morgen.