'Meest onvrije verkiezingen die er in Rusland gehouden zijn'

"Je zou het geen verkiezingen moeten noemen”, stelt Smeets. “Je kunt het beter hebben over een ‘stemming’. Een verkiezing suggereert dat er iets te kiezen valt, een stemming is meer een referendum waarin de bevolking ja of nee zegt tegen de regering. Dat is gisteren gebeurd."

Kremlin niet tevreden

Volgens de exitpolls behaalde de partij Verenigd Rusland van Poetin zo'n 45 procent van de stemmen. De Communistische Partij heeft voorlopig 21 procent van de stemmen. Verenigd Rusland bezet nu 343 van de 450 zetels in het lagerhuis en mogelijk krijgt de partij in de Doema straks opnieuw de meerderheid van de zetels in handen.

Toch zal het Kremlin niet helemaal tevreden zijn met de uitslag, vermoedt Smeets. "De communisten zijn er redelijk uitgekomen deze verkiezingen. De partij van Poetin - door oppositieleider Navalny bestempeld als de partij van de dieven en oplichters - heeft toch wat veertjes moeten laten. Daarnaast was de opkomst met nog geen 50 procent verdraaid laag.”

Fraude

Er zijn zeker 2.000 onregelmatigheden bekend en daar gingen op sociale media veel beelden van rond. “Om te lachen eigenlijk. Zo zag je een vrouw met een dikke buik bij het stemlokaal naar binnen gaan en mager weer naar buiten. Die had al haar biljetten onder haar trui gestopt.”

“En dan was de mate van toezicht nog beperkt dit jaar omdat de waarnemers die er zijn, half buiten de wet zijn geplaatst. Die kunnen niet meer openlijk werken.” Ook een Europese organisatie die toezicht houdt kon zijn werk niet doen. Dit waren de verkiezingen die het Kremlin naar de hand kon zetten en toch denk ik dat er nog wel harde woorden gaan vallen.”

Geen eerlijke en vrije verkiezing

“Wij zien dit natuurlijk niet als een eerlijke en vrije verkiezing”, gaat Smeets verder. “De vraag is of de Russische elite die in Moskou de boel runt, deze uitslag helemaal legitiem vindt of dat er toch wat gerommel zal ontstaan.”

Maar een protest als in Wit-Rusland of Oekraïne hoeven we niet te verwachten. “De repressie van de afgelopen jaren heeft zijn werk gedaan. Jongeren zijn tien jaar geleden de straat opgegaan na de herverkiezing van Poetin in 2012. Toen waren er vrij massale demonstraties in Moskou en St. Petersburg.”

Zware repressie

Wat volgde was een vorm van repressie die daarvoor nog niet bestond, legt Smeets uit. “Met allerhande wetgeving, hoge boetes en gevangenisstraffen. Tal van organisaties werden als ‘extremistisch’ bestempeld en buiten de wet geplaatst. En het is mogelijk geworden om individuen als buitenlands agent te kwalificeren – vroeger was dat brandmerk voorbehouden aan organisaties, nu kan het ook toegekend worden aan bijvoorbeeld journalisten.”

Dat er nog maar weinig zichtbaar protest is, komt volgens Smeets ook door een zogeheten ‘braindrain’. “De jeugd is vrij a-politiek en hoogopgeleide jongeren kiezen eieren voor hun geld en proberen een Schengen-visum te krijgen om in Nederland of Duitsland te gaan studeren.”

Beluister hieronder het gesprek met Hubert Smeets over de verkiezingen in Rusland: