Iris de Graaf over de repressie tegen journalisten: 'Zou er iets in die muur zijn gestopt?'

Ook NOS-correspondente Iris de Graaf moest van het ene op het andere moment vertrekken omdat het al snel te onveilig werd. “Je kan je bronnen en je team niet meer beschermen”, vertelt ze in de nieuwe aflevering van de VPRO-Podcast Europa Draait Door van Arend Jan Boekestijn en Tim de Wit.

In de eerste week van de oorlog werden verschillende wetten aangenomen om de vrije pers in Rusland aan banden te leggen. Zo mochten journalisten op een gegeven moment alleen nog staatspersbureaus citeren, en later mocht het woord ‘oorlog’ niet meer gebruikt worden. “Elke dag was er weer een nieuwe wet die wat verboden maakte”, vertelt de Graaf.

Tegelijkertijd merkt ze op dat die trend al langer is ingezet. Zo kregen bijvoorbeeld verschillende journalisten in Rusland het label ‘buitenlandse agent’ opgespeld. Daarnaast werd een politieke activiste gechanteerd door een FSB-agent met beelden die stiekem van haar waren gemaakt met een verborgen camera in haar airconditioning.

Afgeluisterd op kantoor

Ook de Graaf merkte het afgelopen jaar dat er meer op haar gelet werd. Zo werd bijvoorbeeld haar telefoon vaak afgeluisterd, vertelt ze. “Dat je dan gebeld werd door een nummer uit Siberië, terwijl dat dan een collega uit Hilversum was. Dan weet je dat dat wordt omgeleid.”

Ook vermoedt ze dat ze op kantoor werd afgeluisterd. “We kwamen op een dag aan, en we zagen helemaal niks op de muur zelf. Maar onder op de vloer zie je dan stof liggen. Dat je weet dat daar geboord is,” vertelt ze. “En dat was op vijf plekken in ons kantoor.” Terwijl er volgens haar niemand had gevraagd om iets te installeren op kantoor. “Dan is toch het idee: zou er iets in die muur zijn gestopt? Je weet het niet.”