Nederland verzweeg informatie voor EU om pulsvisvergunningen

Het ministerie maakt slechts een deel van de documenten over de Nederlandse pulsvislobby in Brussel openbaar, een ander deel blijft geheim. Als een van de verklaringen wordt gegeven dat openbaarmaking nog altijd zou kunnen leiden tot Europese strafprocedures.

In de wel gepubliceerde delen van de opgevraagde documenten is voor het eerst zwart op wit te lezen hoe het ministerie Brussel en andere EU-landen probeerde te misleiden om zo veel mogelijk pulsvisvergunningen binnen te halen. Nederlandse ambtenaren mailden elkaar dat hun methoden niet wettelijk en "dubieus" waren, maar kregen de opdracht om dat voor de Europese Commissie en voor de politieke top van het ministerie te verzwijgen.

Daardoor slaagde Nederland erin om een kwart van de totale vloot (84 schepen) te laten vissen met de pulstechniek, terwijl Brussel oorspronkelijk slechts toestemming wilde geven voor 5 procent (hooguit 22 schepen). Met deze vergunning konden deze vissers 'elektrisch vissen', waardoor ze efficiënter konden vissen dan veel van hun Europese collega's.

Vanaf middernacht verbod

Een deel van de ambtenaren waarschuwde dat deze strategie zich uiteindelijk tegen Nederland kon keren. Ze kregen gelijk. Vanuit Frankrijk en het Europees Parlement kwam zoveel verzet tegen de Nederlandse pulsvissers, dat de Europese Unie drie jaar geleden besloot tot een pulsvisverbod. Dat verbod gaat vanavond om twaalf uur in.

Uit de geopenbaarde stukken blijkt dat ambtenaren zware druk ervoeren van de Tweede Kamer en de visserijsector om zoveel mogelijk pulsvisvergunningen binnen te halen. De visserijsector verkeerde in zwaar weer en daarom moesten vissers "op alle mogelijke manieren worden ondersteund", zo schreef één van de ambtenaren.

'Met zo min mogelijk aandacht afhandelen'

Om de vergunningen te kunnen verstrekken, was toestemming uit Brussel nodig. De ambtelijke top schatte in dat de kans op die toestemming het grootst was als de top van de Europese Commissie niet volledig werd ingelicht. "Het is van belang dat deze vragen met zo min mogelijk aandacht worden afgehandeld."

Het ministerie maakte ook rekensommen die weinig met de realiteit te maken hadden, zegt redacteur Thomas Spekschoor in het NOS Radio 1 Journaal. "Je ziet eigenlijk keer op keer dat het in het belang van Nederland was om die groep vissers zo klein mogelijk voor te stellen."

Nederland deed alsof 42 schepen zo'n 5 procent van de vloot vertegenwoordigden, terwijl ambtenaren wisten dat het in werkelijkheid 12,5 procent was. Daarna wordt dat aantal van 42 schepen nog eens verdubbeld, volgens een van de ambtenaren "het verdubbelen van een toch al zeer dubieus aantal". Lagere ambtenaren probeerden hooggeplaatste ambtenaren erop te wijzen dat er foute dingen gebeurden, maar ze kregen te horen dat ze het stil moesten houden, zegt Spekschoor.

Een deel van de opgevraagde documenten wordt niet vrijgegeven, omdat daarmee de betrekkingen van Nederland met andere staten en met internationale organisaties in gevaar zouden komen. "Ik ben van mening dat dit belang zwaarder moet wegen dan het belang van openbaarheid, aangezien openbaarmaking de internationale positie van Nederland in het pulsdossier zou kunnen schaden", staat in de begeleidende brief van het ministerie.