'We moeten pijnlijke vragen aan Israël niet langer uit de weg gaan'

Voormalig VN-gezant voor het Midden Oosten, de Nederlandse topdiplomaat Robert Serry, velt in Bureau Buitenland een hard oordeel over de investeringsplannen. Hij vreest dat het zandkastelen zijn.

"Je pompt miljarden in een heel klein gebiedje als de Westbank dat nagenoeg onder volledige controle van Israël staat. Een situatie waarbij je wilt investeren in een land dat wordt bezet. Hoe kun je dan normaal zakendoen? Je zult toch moeten beginnen bij het versoepelen van die controle door Israël. Het lijkt erop dat de Amerikanen het paard achter de wagen spannen."

"Het hele idee is ook niet nieuw: toen ik nog gezant was voor de Verenigde Naties kwam minister van Buitenlandse Zaken John Kerry, ook met een hooggestemd plan over 'Economic Peace'. Niets kwam van de grond. En toen waren de Palestijnen, in tegenstelling tot nu, nog wel aanwezig bij de conferentie. Het is een film die ik al vele malen voorbij heb zien komen en dit gaat niet werken."

Plan-Kushner de prullenbak in?

Als het plan van Kushner meteen de prullenbak in kan, wat is dan het alternatief? Dat is ook voor Serry de grote vraag: "Er is nu sprake van een impasse zonder enig perspectief op zinvolle vredesbesprekingen tussen Israël en Palestijnen. Het is in mijn ogen voor de EU onwenselijk om de Twee Staten-oplossing los te laten, dat lijkt me niet verstandig. Maar het is wel hoog tijd dat Europa de discussie verlegt".

"Het is tijd dat Europa aan Israël vraagt hoe serieus het land eigenlijk is met de Twee Staten-oplossing? We praten er al veertig jaar over. Maar in 2011 heb ik de Veiligheidsraad al gezegd dat het niet in die richting gaat, maar in de richting van een één staat realiteit, een 'one state reality'. Ik vind dat het nu tijd wordt om zowel Israël als de Palestijnen daarop te bevragen."

Serry weet dat dit voor veel Nederlandse politici een hele vervelende conclusie is. "Want die praten nog steeds over de Twee Staten-oplossing om dit soort moeilijke en pijnlijke vragen aan Israël uit de weg te gaan. Toch moeten we ze nu stellen."

'Een one state reality, een apartheidsstaat'

Als er in de praktijk al sprake is van zo’n ‘one state reality’ dan is aan Israël de vraag: wat voor soort staat is dat dan, vraagt Serry zich af. "Die vraag is aan de orde want wat zich nu ontwikkelt, is één land met twee systemen waarbij niet iedereen gelijke rechten heeft. En in feite praten we dan over een apartheidsstaat. En de vraag ‘wat willen we voor soort staat zijn’ is voor veel Israëli’s ook een moeilijke vraag. Want als die ene staat democratisch wil zijn en uitgaat van gelijke rechten voor alle burgers, wat betekent dat dan voor het Joodse karakter van de staat?"

"Maar we moeten ook de Palestijnen aanspreken. Want hun eeuwige verdeeldheid draagt net zo goed schuld aan de huidige situatie. Europa moet daar meer doen om te helpen de democratische legitimiteit te vergroten. Het is echt tijd dat daar verkiezingen komen zodat de twee delen van Westbank en Gaza bij elkaar komen."