'Nooit heeft iemand tegen Trump gezegd: nu ga je te ver'

"Je valt van je stoel, maar het is treffend dat iedereen hier totaal door verrast werd inclusief politie en politici", vertelt Robbert Dijkgraaf, directeur van het Institute for Advanced Study. "Terugkijkend is dit een doorgetrokken lijn van de afgelopen dagen, weken en jaren."

Het Capitool werd woensdag bestormd door pro-Trumpdemonstranten. De betogers drongen het gebouw binnen en stonden op de trappen. Het Congres was op het moment van de gewelddadige bestorming bezig de verkiezingswinst van aankomend president Joe Biden te bekrachtigen; de laatste officiële stap voordat Biden op 20 januari kan worden beëdigd als president. Er zijn 4 mensen overleden, 52 mensen werden gearresteerd. Later op de avond kwam het Congres opnieuw bijeen, in de ochtend (Nederlandse tijd) wees het congres Joe Biden officieel aan als president.

'Ongekend opportunisme'

Oud-correspondent Tom Kleijn is het eens met de Stand.nl-stelling dat de VS dit over zichzelf hebben afgeroepen. "Misschien niet zozeer het volk, maar wel door een ongekend opportunisme van politici. Bijvoorbeeld Lindsey Graham die eerst nog tegen Trump was en later ruggengraatloos een van zijn grootste supporters werd. En Ted Cruz die voor de verkiezing nog weigerde hem te steunen en bezwaar maakte tegen zijn kandidatuur. Nooit heeft iemand zich uitgesproken tegen Trump en gezegd: nu ga je te ver."

Ook vice-president Mike Pence behoort tot die groep, zegt Kleijn. "Pence was gouverneur in Indiana, was impopulair en zou niet herkozen worden. Hij had eigenlijk geen politieke toekomst meer, en toen kwam ineens Trump. Daarna kwamen alle schandalen, dingen die Pence als conservatief gruwelijk vond, maar er nooit iets van zei." Pas nu, in de allerlaatste fase van Trumps presidentschap, neemt Pence afstand, vertelt Kleijn.

Democraten winnen Senaat

Dijkgraaf ziet nu toch hier en daar Republikeinen het "zinkende schip verlaten". "De toekomst is heel moeilijk te voorspellen. We moeten over een maand kijken of de invloed van Trump meer of minder geworden is." Dat de Senaat nu ook in handen van de Democraten is, kan volgens Dijkgraaf van grote betekenis gaan zijn.

Toch maakt de professor zich zorgen over de toekomst van het land. "Je denkt steeds dat er een hoogtepunt bereikt is, maar keer op keer wordt het een graadje erger. Ik denk dat er nog een aantal dingen gaan gebeuren de komende tijd waardoor we weer verrast zullen zijn."

De druppel?

Of dit dan de druppel was voor de Republikeinse partij wat betreft Trump, durft oud-correspondent Tom Kleijn niet te zeggen. "We hoorden Donald Trump jr. nog roepen dat de partij nu de Trump-partij is. Maar dat moet nog maar blijken als Trump straks niet meer dat hele apparaat van mensen en middelen vanuit het Witte Huis achter zich heeft."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.