Wordt het escalatie? Alle ogen staan op Biden en Bibi

Tussen de lijntjes

Staan we aan de vooravond van een nieuwe wereldoorlog? Dat is de grote vraag die op dit moment in de lucht hangt. Of het de bedoeling is van Iran, daar zijn de gasten aarzelend over. Kati Piri stelt dat Israël geluk heeft gehad met het afweersysteem: "Anders zou er een ravage hebben plaatsgevonden."

Criekemans stelt echter dat er ook wel tussen de lijntjes gekeken moet worden. Volgens de hoogleraar zegt het feit dat de aanval via de lucht is ingezet, wetende dat Israël een goed afweersysteem heeft, iets over de terughoudendheid vanuit Iran voor escalatie. Volgens Criekemans stond Iran onder druk om te reageren. Wat Israël in Damascus heeft gedaan, was volgens de professor een aanleiding voor de aanval.

Ogen op Bibi en Biden

Alle ogen zijn op dit moment gericht op de reactie van Benjamin Netanyahu. Als Israël terugslaat, zal Iran niet stil blijven, maakte legerleider Mohammad Bagheri duidelijk op staatstelevisie. Kortom, een reactie vanuit Israël is een garantie op escalatie. Volgens Piri is Amerika hét land dat de kaarten heeft om op Israël te leggen.

"Je hebt te maken met een regeringsleider in Israël die zijn eigen hachje wil redden. Maar als één land de kaarten heeft om de druk op Israël uit te oefenen, dan is het de Verenigde Staten. Veel meer dan de Europese Unie. Dat zit op de wapenleveranties waar geen voorwaarden aan zijn verbonden, de financiële steun en ook de politieke steun die we telkens zien in de VN-veiligheidsraad omtrent Israël."

Echter, Criekemans stelt dat Amerika nauwelijks invloed kán uitoefenen. "Biden heeft onvoldoende invloed op zowel Israël als Iran om wezenlijke veranderingen in die dynamieken te verwezenlijken. Joe Biden is gegijzeld door Benjamin Netanyahu in het Israëlische antwoord op Hamas en Gaza. Biden blijft militaire steun geven, maar roept wel dat humanitair iets moet veranderen. Toch slaagt Netanyahu er ondertussen in zijn eigen politiek verder te zetten."

Amerikaanse verkiezingen

Het is voor Biden een lastige tijd waar het Amerikaanse gezag op het spel staat. "Dat maakt zijn positie om Netanyahu zijn kant op te redigeren ongelooflijk lastig", stelt Petersen. "Joe Biden is aan de ene kant een wereldleider die een grote rol speelt om hoe het conflict in het Midden-Oosten zich moet gaan ontwikkelen. Tegelijkertijd heeft hij een zwakke electorale positie en Trump die aangeeft dat in 'zijn tijd de wereld een stuk rustiger was', stelt hij."

"Biden zet wel stappen", voegt Criekemans toe, "Zo heeft hij onderscheid gemaakt tussen recht op verdediging van Israël en het ontmoedigen van een tegenaanval richting Iran. Op deze manier probeert Biden het conflict in toom te houden. Maar wat ik vermoed dat de schaduwoorlog tussen Israël en de Iraanse Republikeinse garde nog gaat verharden."

En de EU?

Volgens Piri ligt de grootste kaart bij Biden, maar zijn Europese sancties een goede manier om een boodschap aan Iran uit te brengen. "Ik denk dat je soms politieke signalen afgeeft met sancties. Maar het zal de handelingsperspectieven voor Iran weinig beïnvloeden. Veroordelingen waren er bijna unaniem vanuit Europese hoofdleiders. En ik denk dat er al voor de aanval vanuit heel veel hoofdsteden telefoontjes naar Teheran en Ankara zijn uitgegaan om hen te overtuigen om nu vooral te de-escaleren."