Bestorming overheidsgebouwen: 'Brazilië is verdeeld land, maar dit wil niemand'

Volgens Latijns-Amerika correspondent Boris van der Spek is er sprake van relatieve rust. "Het is nog steeds een heel gespannen situatie met veel zwaar bewapende agenten in het gebied", vertelt hij. "Er zijn nog steeds kampen in Brazilië waar aanhangers kamperen en die eisen nog steeds dat het leger ingrijpt tegen Lula. Die kampen moeten ontruimd worden en dat zal de komende nacht en dagen gebeuren."

Naast president Lula heeft ook oud-president Bolsonaro gereageerd op de rellen. "Hij heeft het geweld afgewezen, maar het was geen hele scherpe verklaring", zegt Van der Spek. "Hij heeft vooral gereageerd op de woorden van Lula, die hem deels de schuld gaf van de gebeurtenissen. Bolsonaro heeft het uiteindelijk wel veroordeeld, maar dat kon ook niet anders met deze golf van geweld."

"De oud-president had het in zijn woordgebruik over oorlog en zou daarmee volgens Lula deels het vuur hebben opgelaaid", vervolgt Van der Spek. "Toen Bolsonaro vertrok naar de Verenigde Staten zei hij: 'Deze strijd heb ik nu verloren, maar de oorlog is nog niet voorbij.' Hij sprak zich telkens uit in militaire termen."

Een vergelijking met de bestorming van het Capitool in 2021 is snel gemaakt, maar volgens Van der Spek lijkt de bestorming in Brasilia - in tegenstelling tot destijds in Amerika - niet 'opgehitst te zijn door Bolsonaro'. "Hij is daar niet per se betrokken bij geweest, aanhangers onderling hebben afgesproken dit te doen."

Minder politie aanwezig

De bestorming van de overheidsgebouwen volgt een week op de inauguratie van president Lula, waarom voor deze specifieke zondag is gekozen is nog onduidelijk. "Mogelijk omdat er op zondag minder politie en beveiliging is rond belangrijke gebouwen", speculeert Van der Spek. "Gelukkig ook wel, want dat betekent dat er geen parlementariërs in gebouwen waren." Een andere uitleg zou de betoging kunnen zijn, die aan de bestormingen vooraf ging. "En die zijn meestal in het weekend."

Er zijn inmiddels meer dan 400 mensen gearresteerd en de lokale gouverneur is op non-actief gezet. "Hij is politiek verantwoordelijk voor de veiligheid rondom deze gebouwen en die veiligheid was duidelijk niet goed", zegt Van der Spek. "Daarnaast heeft de politie niet hard ingegrepen om mensen tegen te houden - zoals je op beelden kunt zien. De gouverneur zou de hele situatie behoorlijk onderschat hebben en is de eerste die het veld moet ruimen."

Rode lijn

Volgens Van er Spek zijn de Brazilianen erg geschrokken. "Bolsonaro-aanhangers veroordelen wat er is gebeurd. Ze zeggen dat het nooit zo ver had moeten komen dat er geweld werd gebruikt. Er zijn nog wel radicale aanhangers die oproepen om te blijven protesteren en wegen te blokkeren, maar de algemene consensus is dat er hier een rode lijn mee is overschreden. Brazilië is een verdeeld land, maar dit wil niemand."