Waarom zoveel jonge Afrikanen hun leven wagen, en waarom Europese politici hen niet kunnen stoppen

Een reis van drie dagen door de droge woestijn, waar de dagen snikheet en de nachten ijskoud zijn. Voldoende brandstof en water zijn cruciaal. Een chauffeur die verdwaalt, autopech, een reiziger die van de overvolle truck valt, of een gewelddadige overval. Het zijn allemaal manieren waarop je in de Sahara aan je einde kunt komen.

Hoeveel mensen er tijdens de tocht precies sterven, is niet bekend. En wanneer het je eenmaal gelukt is om Libië te bereiken, dan is daar ook nog die oversteek over de Middellandse Zee. Gisteren werden daar nog 6.500 mensen van de verdrinkingsdood gered. Maar wie de cijfers van The Migrant Files of de Internationale Organisatie voor Migratie bekijkt, weet dat talloze migranten een ander lot tegenmoet gaan.

Veel migranten die uit Libië vertrekken, komen uit landen als Nigeria, Gambia of Ivoorkust. Tussen deze landen aan de ene kant, en Libië aan de andere kant, ligt de route door de Sahara. Een centraal migratieknooppunt is de stad Agadez in Niger. Van hieruit vertrekken de pick-up-trucks, bepakt met enkele tientallen mensen. In de onderstaande BBC-reportage krijg je een indruk van hoe dat eruit ziet.

Rijke jongeren

Een logische vraag is wat mensen zover drijft. Eerst waag je je leven in de woestijn, vervolgens riskeer je je leven op de Middellandse Zee en daar betaal je dan ook nog eens een vermogen voor.

En waarvoor? In Europa lijken veel mensen niet echt op je komst te wachten. De kans op een status als 'vluchteling' en dus een verblijfsvergunning lijkt erg klein. Verschillende Afrikaanse 'gelukszoekers' eindigen dan ook als 'illegaal'. Een hard werkende groep mensen in de schaduw van de Europese economie, die gemakkelijk wordt uitgebuit.

Waarom zou jij jezelf zo iets aandoen? Nog onbegrijpelijker wordt het wanneer je beseft dat velen van hen niet tot de allerarmsten behoren. De armsten kunnen de smokkeltocht namelijk helemaal niet betalen. Het zijn vaak juist de relatief rijke, relatief goed opgeleide jongemannen die hun leven wagen.

De Trek

Weten deze jongens niet dat een leven in Europa geen paradijs zal zijn? Jawel, dat weten ze. Maar ondanks al deze overwegingen kiezen zij er tóch voor om in Agadez in een auto te stappen. Niet uit angst voor een oorlog, maar om iets op te bouwen wat op een carrière en een toekomst lijkt. Om een gezin te onderhouden, en om hun ouders te ondersteunen.

Vanaf 8 november zendt de VPRO op NPO 2 de serie De Trek uit. Hierin bezoekt Afrika-correspondent Bram Vermeulen Agadez en maakt hij kennis met smokkelaars, migranten en de mensen die in Afrika achterblijven.

Dinsdagavond was Bram Vermeulen te gast in Bureau Buitenland op NPO Radio 1. Hij vertelde over de drijfveren van de migranten en de onmacht van Europese politici om hen te stoppen.