Johan Vollenbroek: overheid zet met falend stikstofbeleid het land op slot

Zo'n 3.500 bedrijven in Nederland draaien zonder natuurvergunning. Voor 90 procent zijn dat veehouderijen, maar er zitten bijvoorbeeld ook biomassacentrales bij. Al die bedrijven stoten ammoniak uit, maar hebben daar geen vergunning voor. Die vergunning is vervallen na de uitspraak van de Raad van State van nu bijna drie jaar geleden. Die besliste toen dat de PAS-regeling – het Programma Aanpak Stikstof van de overheid – niet meer mocht worden gebruikt voor toestemming voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken.

"Die bedrijven draaien dus al drie jaar illegaal", zegt Johan Vollenbroek van de milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB). "Ze zorgen dus zonder geldige natuurvergunning voor stikstofdepositie in natuurgebieden."

Halve vergunningen

De meeste provincies geven volgens MOB maar halve vergunningen af: alleen voor de stallen, er wordt niet gekeken naar het uitrijden van mest en beweiding. "Het Europese Hof en de Raad van State hebben gezegd: je moet een vergunning afgeven voor het héle bedrijf", aldus Vollenbroek.

Onder meer de provincies Gelderland, Drenthe en Limburg leggen de uitspraak van de rechter naast zich neer. Maar onlangs floot de rechter in door MOB en Vereniging Leefmilieu aangespannen zaken de provincie Overijssel terug: de rechtbank vernietigde in een aantal gevallen de vergunningen en bepaalde dat de provincie er opnieuw naar moet kijken.

'Leg het vliegverkeer maar gedeeltelijk plat'

Bij de provincie Drenthe is er inmiddels ook al een dikke envelop in de bus gevallen van MOB. Daar zijn volgens de milieuorganisatie in totaal 150 bedrijven die zonder vergunning ammoniak uitstoten. "De provincie gedoogt dat", zegt Johan Vollenbroek, "om te beginnen hebben we voor 50 bedrijven een handhavingsverzoek ingediend. De provincie moet dan de regels echt gaan naleven, dus de illegale situaties gaan legaliseren."

MOB is nog niet van plan daarna de strijd op te geven en gaat verder Nederland door: "Behalve de provincies Flevoland en Zeeland, daar is niet zoveel te doen." Nou ja, op Lelystad Airport na dan. MOB houdt de vergunningen van de luchthavens ook in de gaten. "De vergunningprocedures van Schiphol, Eindhoven en Rotterdam zitten ook vast. Daar hebben we deze week ook handhavingsverzoeken voor uitgedaan. Leg het vliegverkeer maar gedeeltelijk plat dan, want de luchthavens stoten veel meer uit dan mag."

Falende stikstofbeleid overheid

Vollenbroek vindt dat de overheid compleet faalt met het stikstofbeleid. Rutte lijkt niet van plan het probleem – overbelasting van de natuur en het verdwijnen van soorten - in deze kabinetsperiode te gaan oplossen. Maar toch moet het stikstofprobleem door de landelijke overheid worden aangepakt, vindt Vollenbroek. "Je kunt dit bij de provincies over de schutting gooien, die zitten veel te dicht bij de boerenbedrijven. Op deze manier wordt het een fiasco. Ik ben bang dat Nederland anders nog een hele tijd op slot blijft zitten."

Maar hij benadrukt: "Dat is de keuze van het kabinet, niet onze keuze. Maar het goeie nieuws is: het stikstofprobleem kan opgelost worden. Daar hebben we wel een kabinet met visie voor nodig en politici met lef."