Inhaalslag voor HPV-vaccinatie: hoeveel gezondheidswinst levert het op?

2 miljoen tieners

Dit jaar krijgen ruim 2 miljoen tieners en jongvolwassenen, geboren tussen 1996 en 2003, een uitnodiging voor een gratis vaccinatie tegen het HPV-virus. Dat virus is zeer besmettelijk en kan kanker veroorzaken aan mond- en keelholte, penis, anus, vagina, schaamlippen en de baarmoederhals.

Uit onderzoek blijkt dat jongvolwassenen niet of nauwelijks bekend zijn met het virus en dus ook de gevaren ervan niet onderkennen. Slechts één op de vijf van hen noemt de kans op een HPV-besmetting waarschijnlijk, terwijl vier op de vijf daadwerkelijk besmet raken. Een tweedelige vaccinatie beschermt tegen deze soorten kanker.

Bevolkingsonderzoek

Volgens Van Trommel is het heel goed dat deze inhaalslag ingezet wordt. "Het is heel zeldzaam dat je een vaccin hebt waarmee je kanker kunt voorkomen. Ik zie heel vaak jonge vrouwen met baarmoederhalskanker. Dat betekent niet alleen dat ze een behandeling voor hun kanker moeten krijgen, maar ook dat de baarmoeder vaak niet gespaard kan worden, dus dat je ook afscheid moet nemen van je eigen vruchtbaarheid."

Binnenkort zal er een groep bij bevolkingsonderzoek komen die de kans hebben gehad voor vaccinatie, vertelt Van Trommel. "Op dit moment zijn de vrouwen die bij mij komen nog niet gevaccineerd. Vanaf 2009 is de prik aan 13-jarige meisjes gegeven, dus die vrouwen gaan dit jaar onderzocht worden bij bevolkingsonderzoek. Dan ga je dus moeilijke gesprekken krijgen over vaccinatie. Mensen hadden namelijk toen wel de kans voor vaccinatie, maar namen de prik niet. Dat is het lastige aan een uitnodiging die je op jonge leeftijd krijgt."

Inhaalslag

In Nederland krijgen kinderen de vaccinatie aangeboden in het jaar dat ze 10 worden. In 2010 is het RIVM begonnen met de vaccinatiecampagne tegen HPV en in 2022 konden ook jongens zich voor het eerst laten vaccineren. Inmiddels zijn in Nederland ruim 1 miljoen tieners gevaccineerd.

Een grote groep tieners en jongvolwassenen is dus nooit gevaccineerd tegen het virus. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft geadviseerd om deze groep ook in te enten. Daarmee hoopt de WHO baarmoederhalskanker de wereld uit te helpen. Het RIVM geeft ze dit jaar daartoe de mogelijkheid dat gratis te doen.

En vaccineren op latere leeftijd, heeft wel degelijk zin, aldus Van Trommel. "Iedereen die seksueel actief is komt in z'n leven wel een keer in aanraking met het HPV-virus. Het vaccin heeft alleen zin als je er nog niet mee in aanraking bent geweest. Dus: hoe jonger je het vaccin krijgt, hoe beter. Nu worden jongens en meisjes op hun tiende gevaccineerd. Maar we weten dat het tot de leeftijd van 26 jaar het wel zin heeft om te vaccineren."

Het gaat om aanzienlijke percentages. "We weten dat als 1100 vrouwen per jaar kanker door HPV krijgen, met vaccinatie 800 gevallen te voorkomen kunnen worden. Bij de mannen gaat het om 400 gevallen waarvan 300 voorkomen hadden kunnen worden."