Hoe zeil je veilig door een windpark op zee?

Columnist, schrijver en zeiler Toine Heijmans heeft de Noordzee de afgelopen 15 jaar steeds drukker zien worden. "Het wordt nog veel drukker. De komende zeven jaar komen er 2.500 van die monsterlijke dingen in zee terecht", vertelt in hij in NOS Met het Oog op Morgen. "Ik heb geen hekel aan ze, maar er wordt altijd gezegd: zet ze maar op zee. De zee is nog de laatste wildernis die we nog hebben."

Industriegebied

Heijmans zegt dat de zee zo in een industriegebied verandert. "Dat vind ik niet alleen, dat vinden ook loodsen, mensen die daar varen en voor hun beroep varen. Als ze niet oppassen wordt het ook echt een industrieterrein waar je niet meer vrij kan bewegen."

Volgens Heijmans kan je niet meer goed naar Engeland varen. "Dat is verleden tijd", zegt hij. "De laatste keer dat ik dat deed, terug van Engeland naar huis, zat ik de hele nacht achter mijn radarschermpje en maar boten oproepen met mijn marifoon om te kijken of ze mij wel hebben gezien. Het wordt steeds drukker en dan heb je overal van die parken, waar je meestal niet doorheen mag varen en soms weer wel. Er wordt gebouwd, dus daar moet je ook weer omheen. Er zijn allemaal van die zenuwachtige schepen omheen die je dan ook weer oproepen: hé, zeiljacht, ga weg uit ons gebied. Het zeilen is best wel stressvol geworden en dat is juist wat je niet zoekt."

Windparken

"Het is een muur", zo omschrijft Heijmans de windmolens op zee. "En 's nachts is het een grote kerstboom met kerstverlichting. Allemaal knipperende lampjes, daar moet je wat mee. Ze staan redelijk ver uit elkaar. Je moet wel opletten, de stroming en wind veranderen. Je kan er met een klein bootje wel doorheen varen."

Toch willen energiebedrijven niet dat zeilboten door een windpark heen varen. "Ze zeggen: het is onveilig. Die parken zijn van bedrijven en die willen zo min mogelijk gedoe en risico. Dan denken ze: ja, dan krijgen we al die kleine bootjes die er tussen gaan, dat is lastig. Ik denk dat dat het argument uiteindelijk is."

Corridors

Zeilboten moeten vaak wel door windparken heen, omdat ze zo groot zijn, is het vaak onmogelijk om er compleet omheen te varen. Energiebedrijven zien dat ook en nu bestaan er 'corridors', aangegeven routes waar zeilers als Heijmans dan doorheen kunnen varen. "Maar zeilen is niet logisch varen", vertelt Heijmans. "Het is niet zo in de auto: je rijdt rechtdoor en als je wil sturen, doe je dat. Een boot gaat alle kanten op. Het heeft veel dimensies. Je hebt de diepte, de wind, stroming en getijden."

Onduidelijk

Ook zijn er geen duidelijke internationale regels over of je door een windpark heen mag varen of niet. In Nederland kan het soms wel, maar in Engeland ligt dat anders. "Daar zijn we wel eens uitgeplukt, we wisten niet dat het niet mocht. Dan krijg je een hele snelle boot achter je aan, met boze mensen aan de marifoon. In dat geval: er was vrij veel wind van achter, dus dan is het moeilijk om terug te varen, want je moet tegen de wind in. Wij hebben gezegd: sorry, maar de snelste manier is er dwars doorheen. Uiteindelijk hebben we dat gedaan, maar het is wat anders dan dat je lekker geniet van het zeilen."

Wildernis

"Op land is alles verkaveld. Daar kan je niet zomaar besluiten om met je tentje op de Veluwe te gaan slapen. Op zee kan dat nog. Je mag ankeren waar je maar wil. Ik kan gewoon bedenken: ik wil vandaag even weg, dus ik ga de zee op. Dat wordt steeds minder mogelijk. Het wordt je eigenlijk afgenomen. Dat is één ding, dat is een hobbyding", zegt Heijmans.

"Waar ik me nog meer zorgen over maak, is het gevaar dat die windmolens opleveren voor de andere schepen. Daar wordt weinig over gepraat. De Noordzee is de drukst bevaren zee ter wereld. Dat is echt een snelweg, vorig jaar is een schip los geraakt en in zo’n veld van aanbouw gedreven. Dat is op een haar na goed gegaan. Het heeft uiteindelijk een gasplatform geraakt, dat was net afgekoppeld. Moet je voorstellen als dat niet zo was gegaan en dat het een vol beladen tanker was geweest die lek slaat. Dat vind ik nog veel belangrijker dat daar aandacht voor is."