Het slavernijverleden is van ons allemaal

Fatah-Black is historicus aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in het Nederlandse slavernijverleden. Het gesprek begint met columniste Seada Nourhussen die ondermeer vanwege de vaak racistische reacties op haar columns haar werk neerlegt.

Nu zal menig columnist op kritische en soms ook vervelende reacties kunnen rekenen. Maar dit is wel anders, vindt de historicus. "Wat haar overkomt is specifieker dan wat columnisten doorgaans over zich heen krijgen", antwoordt dr. Fatah-Black. We moeten volgens hem de aard van die bedreigingen niet bagatelliseren. "Als columnist zoek je ontwikkeling in de publieke sfeer. Dat schuurt en dat is ongemakkelijk. Daar mag je best op reageren maar zij wordt aangepakt op wie ze is en niet op wat ze zegt."

Slavernijverleden

"We kunnen het hedendaags racisme niet direct koppelen aan de geschiedenis van de 17e eeuw. Maar er is wel een lange lijn van hoe er bijvoorbeeld wordt omgegaan met zwarte vrouwen en hoe ongemakkelijk het blijkbaar is als zij zich opiniërend uitspreken of een prominente positie hebben in de samenleving", zegt dr. Fatah-Black.

"Moeten wij die geschiedenis anders bekijken?", vraagt dr Kelder. "Wij leerden: Gouden Eeuw, allemaal fantastisch. De VOC-mentaliteit wordt vaak geroemd. En dan had je de West Indische Compagny, die later in de slavenhandel zijn gestapt. We weten het wel, of denk je dat we een ander verhaal moeten vertellen?"

Volgens Fatah-Black wel. "Laten we uit die tendens van ontkenning en heldendom stappen en op een wat meer empathische manier naar de geschiedenis kijken. Mensen die tot slaaf gemaakt zijn en op schepen de Nederlandse koloniën binnen zijn gesleept werden op die manier ook de Nederlandse geschiedenis ingesleept. Zij zijn deel van die 'wij' en dat zijn deze al zo’n 400 jaar. Dat is een manier van kijken die ongemakkelijk is, maar die we ons wel wat meer eigen kunnen maken."

"Waarom is dat dan ongemakkelijk?", vraagt dr Kelder. "Ik ben bang dat dat toch wel met racisme te maken heeft", antwoordt Fatah-Black. "Het idee dat je daar ruimte voor geeft, voor dat verhaal, voor de pijnlijke kanten van het verleden, dat is zo ongemakkelijk blijkbaar. Waarom is het zo lastig om je in te leven in iemand die niet wit is?"