Vroege Vogels viert het 600-jarig bestaan van de Biesbosch

In de speciale uitzending vanuit het Biesboschmuseum gaan we naar het nieuwste deel van de Biesbosch, praten we over ‘de bijenoorlog’, ontdekken we waarom ‘de schietwilg’ zo heet, gaan we op zoek naar Wadvogels en horen we wat de toekomst het gebied brengt. Ook gaan we terug in de tijd want zes eeuwen geleden ontstond dit natuurgebied na een dijkdoorbraak.

De Biesbosch bestaat dus 600 jaar. Zes eeuwen na een enorme natuurramp, die de geschiedenis in is gegaan als de Sint Elisabethsvloed. Luister naar het gesprek met historicus Valentine Wikaart:

Geschiedenis van de Biesbosch

In de nacht van 18 op 19 november 1421 is de Biesbosch ontstaan. Een stormvloed, beter bekend als de Sint Elisabethsvloed, slaat een gat in de dijk ter hoogte van het dorpje Strijen. Hierdoor komt polder De Grote Waard, in open verbinding met de zee. Er ontstaat zo een gigantisch binnenmeer. Zeker 27 dorpen verdwijnen onder water. De overstroming is ook funest voor de landbouw in het gebied. Er worden nog pogingen ondernomen om het weer in te polderen, maar dat mislukt. Met name door geldgebrek en de beroemde Hoekse en Kabeljauwse twisten. Wat overblijft is een dus groot binnenmeer. De Biesbosch is geboren.

Eb en vloed in de Biesbosch

De werking van eb en vloed is eeuwenlang enorm bepalend in de Biesbosch. De bouw van de Deltawerken maakt hier een einde aan. Na de afsluiting van het Volkerak in 1960 en het Haringvliet in 1970 valt het getij terug van gemiddeld 2 meter naar enkele decimeters. In de jaren veertig van de vorige eeuw dringen enkele natuurbeschermers onder wie Victor Westhoff erop aan om de Biesbosch beter te beschermen. In 1946 stelt Staatsbosbeheer de eerste vogelwachter aan in het gebied om de kwakkenkolonie te beschermen. Later worden steeds meer delen aangekocht en ontstaat een groot beschermd natuurgebied. Enkele jaren geleden is de Biesbosch dankzij Ruimte voor de Rivier uitgebreid met de Noordwaard. Een groot ontpolderd gebied dat als waterbekken fungeert.

De Biesbosch blijft groeien. Een van de jongste uitbreidingen is De Nieuwe Dordtse Biesbosch. Maar hoe nieuw het ook is, plant en dier weten het meteen te vinden. Van paardenbijter tot zwanenbloem en van lepelaar tot geoorde fuut, ze zijn er binnen een jaar.

Maar hoe gaat het verder? Hoe ziet het grootste zoetwater getijdengebied van Europa er over 100 jaar uit? Aan tafel hoogleraar Maarten Kleinhans van de Universiteit Utrecht en boswachter Thomas van der Es:

Toekomst van de Biesbosch

De otter staat bovenaan het lijstje van Staatsbosbeheer en van veel natuurliefhebbers, die de Biesbosch een warm hart toedragen. Maar deze koning van het water is niet het enige dier dat hier verwacht wordt. Wat te denken van de wolf? En wat als het Haringvliet wat vaker opengaat en de zalm het gebied herontdekt? Volgens de Utrechtse hoogleraar Maarten Kleinhans zal klimaatverandering enorm bepalend zijn voor de toekomst van de Biesbosch en de omliggende gebieden. Het natuurgebied zal natter worden en de mensen die nu nog in of bij het gebied wonen zullen waarschijnlijk moeten verhuizen.

Vroege Vogels TV in de Biesbosch

Een jaar geleden duiken we met het team van Vroege Vogels TV onder in het natuurgebied. Vanuit de boot zien we een visarend met een gigantische vis in zijn klauwen, maar ook de zeearend, zandhommel en talloze moerasvogels passeren de revue. Vanuit ons griendhuisje horen we de roerdompen, zien we ijsvogels af en aan vliegen met een visje, en zwemmen er meerdere bevers voorbij. Bekijk hier de uitzending