De bijzondere relatie tussen Jan van Hooff en chimpansees
- Nieuws
- De bijzondere relatie tussen Jan van Hooff en chimpansees
Primatoloog Jan van Hooff kijkt al z'n hele leven naar het gedrag van apen. Niet zo gek als je, zoals hij, bent opgegroeid in een dierenpark. Als kind kwam Van Hooff dagelijks in z'n bijzondere achtertuin: de Burgers' Zoo in Arnhem. Vol met verhalen zit de gedragsbioloog dus, reden genoeg voor Vroege Vogels om met hem door het dierenpark te lopen waar het ooit begon.
Jan van Hoof deel 1
Jan Hoof deel 2
Burgers' Zoo, het dierenpark dat zijn grootvader Johan Burgers ruim een eeuw geleden begon heeft een bijzondere plek in het hart van Van Hooff. De verhalen van de 83-jarige gedragsbioloog - die ooit hier zijn begonnen - heeft hij inmiddels opgeschreven in het dit jaar verschenen boek Gebiologeerd, met als ondertitel 'Wat een leven lang apen kijken mij leerde over de mensheid - en mezelf'.
Chimpanseekolonie in Arnhem
Vroeger werden primaten in Burgers' Zoo gehouden in een kooi met tralies. Door kijken naar de apen door Van Hooff, veranderde zij blik op het houden van de dieren. Begin jaren '70 werd daarom op initiatief van Van Hooff, destijds beginnend primatenonderzoeker, besloten om het over een andere boeg te gooien.
Jan van Hooff en zijn broer Antoon (toenmalig directeur van het dierenpark), wilden een complete chimpanseekolonie vestigen in Arnhem. Dit zou niet meer in kooien zijn, maar in een groot buitenverblijf, in een voor de chimps natuurlijke omgeving. "Als ik er aan denk hoe we vóór die tijd onze chimpansee Julie hielden, in zo'n getraliede kooi, dan schaam ik me dood", zegt Jan nu daarover.
Wat de gebroeders Van Hooff wilden, gebeurde. In 1971 werd de chimpanseekolonie gesticht en werd vervolgens wereldberoemd. Niet alleen door het onderzoek dat Van Hooff daar deed, maar ook o.a. een van zijn studenten, Frans de Waal. De Waal zou later internationaal beroemd worden als primatoloog en etholoog.
Vermenselijking van dierlijk gedrag
De Waal ontdekte bijvoorbeeld dat chimpansees eigenschappen kennen als 'verzoening', dat ruzies uiteindelijk worden bijgelegd. Een revolutionaire ontdekking. Maar, Van Hooff en De Waal werden destijds door veel wetenschappers weggehoond, omdat die het een vermenselijking van dierlijk gedrag vonden. Inmiddels denken we daar heel anders over.
Met de chimpansees in Burgers' Zoo heeft Van Hooff een bijzondere band. En die band is wederzijds. Dat bleek een paar jaar geleden, toen een van de oudste apen van het park op haar sterfbed lag: de chimp Mama.
Van Hooff kroop bij haar in het verblijf en probeerde haar aandacht te trekken. De vermoeide aap wilde daar aanvankelijk niks van weten, maar toen ze eenmaal doorhad dat het Jan van Hooff was die haar riep, ontaardde dat in een emotionele begroeting (zie het filmpje hieronder).
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.
Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.
Gerelateerd
