Strijd tegen eikenprocessierups: helpen nestkasten?

Van nesten met een grote stofzuiger verwijderen tot het aanbrengen van plakstrips op bomen - wat je vooral dus niet moet doen: in de strijd tegen de eikenprocessierups worden te pas en te onpas veel verschillende middelen ingezet, zonder dat uitvoerig onderzoek is gedaan naar de effecten ervan. Gemeentes zetten bestrijdingsmiddelen in die ook rupsen van andere, vaak beschermde vlindersoorten blijken te doden

Een veilige en doelgerichte methode zou het ophangen van mezenkasten zijn, in gebieden waar veel eikenprocessierupsen zitten. Op een aantal plekken in het land zijn gemeentes, maar ook bedrijven, bewonersgroepen en particulieren daar enthousiast mee bezig. Maar, of ze de rupsen eten? Dat weten we eigenlijk helemaal niet.

100 mezenkasten

Om te onderzoeken of de mezenkasten werken, is het NIOO - het Nederlands Instituut voor Ecologie - een project gestart op de landgoederen van Natuurmonumenten in 's-Graveland, een plek waar vorig jaar nog veel bezoekers last hadden van de brandharen van de eikenprocessierupsen.

Het NIOO heeft daar begin dit jaar 100 mezenkasten opgehangen. Bedoeling van het meerjarig onderzoek is om te kijken of en hoeveel rupsen de ouders aan hun jongen voeren en of de jongen, als ze eenmaal uitgevlogen zijn, ook op de nesten met rupsen afkomen.

Leergedrag

"Op dit moment zien we dat in onze andere gebieden nog niet op grote schaal gebeuren", zegt Kees van Oers, ecoloog van het NIOO. Het NIOO doet al ongeveer een eeuw onderzoek naar het gedrag van koolmezen en heeft in andere gebieden al heel lang nestkasten hangen, waar het gedrag van de mezen op de voet wordt gevolgd.

Van Oers: "Maar het zou best kunnen dat als jonge mezen leren om rupsen van de eikenprocessievlinder te eten, ze de rups ook blijven eten wanneer ze volwassen zijn en hun eigen jonger ermee gaan voeren. Als dit leergedrag inderdaad optreedt, zou dat gunstig zijn."

Alleen nestkasten ophangen is zinloos

Over een jaar zijn de eerste resultaten van het onderzoek in 's-Graveland te melden. Maar volgens Van Oers moet het onderzoek minstens 10 jaar lopen om wetenschappelijk verantwoorde resultaten te kunnen presenteren: "Maar wat ik nu al kan zeggen is dat het alléén ophangen van mezenkasten weinig zin heeft. Daarnaast zullen we ook de biodiversiteit moeten verbeteren, zorgen voor meer bloemrijke bermen waar ook weer andere predatoren van de rups (zoals sluipwespen) op af komen."

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.