Het gif uit de blauwalg

Geen alg maar bacterie

Blauwalgen zijn eigenlijk geen algen maar bacteriën. Sterker nog: deze 'cyanobacteriën' bestaan al meer dan 3 miljard jaar en zijn daarmee zo'n beetje de oudste levensvormen op aarde. "En om het helemaal ingewikkeld te maken, zijn ze vaak ook niet eens blauw", zegt Van de Waal. "Blauwalgen zijn zo succesvol omdat ze niet alleen bladgroenkorrels hebben om zonlicht op te vangen, maar ook andere pigmenten. Als er heel veel voedingsstoffen in het water zitten, zijn ze daarmee nèt iets sterker dan gewone algen, waardoor juist de blauwalgen tot bloei kunnen komen."

Giftig of niet

Van de Waal kreeg onlangs een prestigieuze beurs van de Europese Unie, een ERC-grant van 2 miljoen euro, om uit te zoeken hoe het nou precies zit met de giftigheid van blauwalgen. "Niet alle soorten zijn giftig en zelfs binnen de giftige soorten bestaat variatie. Met een heel team van onderzoekers willen we nu heel precies uitzoeken hoe de puzzel van blauwalgen, gifstoffen, voedingsstoffen in het water en temperatuur in elkaar steekt. Want door de opwarming van het klimaat verwachten we dat bacteriën als de blauwalg ook verder zullen toenemen."

Betere waarschuwing

Los van de wetenschappelijke interesse van Van de Waal in de blauwalgenbiologie, hoopt hij dat dit onderzoek ook zal leiden tot een beter waarschuwingssysteem. "Nu controleren waterbeheerders één keer per week en staat er een week lang dezelfde waarschuwing aan de waterkant. Maar als de wind is gedraaid kan het zijn dat je prima kan zwemmen in een plas waar nog steeds een waarschuwing geldt. Door beter naar de groei van deze bacteriën te kijken, zouden we misschien tot een veel nauwkeuriger waarschuwingssysteem kunnen komen."

Actuele waarschuwingen voor blauwalgenbloei kun je vinden op de site zwemwater.nl