Deskundigenverklaring voor X in paspoort niet meer verplicht: 'Ik heb geen psycholoog nodig om te weten dat ik non-binair ben'

Non-binaire personen zijn mensen die zich niet specifiek man óf vrouw voelen en daarom ook niet zo aangesproken willen worden. De X komt bij hen in het paspoort te staan ter vervanging van de aanduiding M of V. Dat is al langere tijd mogelijk via de rechter. Maar om die aanpassing door te voeren was tot dusver een verklaring van een deskundige (een therapeut of psychiater) nodig.

"Daar moet je ook geld voor betalen. Dan krijg je een papiertje waarop staat dat je inderdaad non-binair bent en dat je naar de rechter mag op je paspoort te wijzigen", aldus Ramharak.

Onrechtvaardig

"Mannen of vrouwen krijgen bij hun geboorte meteen een M of V. Die hebben geen psycholoog nodig om te bewijzen dat het klopt. Dat is onrechtvaardig. Ik kan zelf ook prima zeggen dat ik non-binair ben en een X wil", zei Ramharak.

"De uitspraak van de rechter was dat mijn persoonlijk belang hoger staat dan het handhaven van de wet." Nu de rechtbank heeft geoordeeld dat Ramharak ook zonder zo'n verklaring de geslachtsaanduiding mag aanpassen, wordt dat voor anderen in de toekomst ook makkelijker.

"In de rechtspraak heb je zoiets als jurisprudentie. Als een rechter eenmaal een uitspraak heeft gedaan en jij hebt een vergelijkbare zaak, dan geldt die uitspraak ook voor jou. Iedere non-binaire persoon die nu zonder deskundigenverklaring een X wil, kan dat met een eigen verklaring doen."

Wettelijk niet erkend

"Ik had een deskundigenverklaring kunnen regelen, maar ik heb er een principieel bezwaar tegen. Waarom is het voor de ene persoon wel toegankelijk en voor de andere niet? Maar non-binaire mensen zijn nergens wettelijk erkend. Wettelijk bestaan wij niet. Terwijl het superbelangrijk is."

Ramharak: "Ik krijg een kindje en wil op het geboortecertificaat staan als ouder, maar dat krijg je niet zomaar geregeld. Met de registratie wordt er geen rekening met ons gehouden. Langzaamaan zie ik het schuiven, maar eigenlijk wil ik dat we gewoon naar een ambtenaar van het gemeentehuis kunnen stappen voor die X, in plaats van naar een rechter."