Ontwikkelingspsycholoog: 'Pesten zit in ons, je kunt het niet uitbannen'

De Kinderombudsman waarschuwt vandaag dat pesten niet alleen op school gebeurt, maar ook in de buurt, online, op de sportvereniging en zelfs thuis. Daar moeten we volgens de adviseur oog voor hebben, want de impact van het pesten is het grootst als kinderen echt nergens meer op adem kunnen komen. En dus moeten ook sportcoaches, wijkagenten, jongerenwerkers - noem maar op - actief zijn in het bestrijden van pestgedrag.

Bolwerk vertelt dat pesten erger is geworden door de komst van social media, waarmee kinderen op een bepaalde manier de school mee naar huis nemen. "Het is zeker erger geworden omdat het nu dus 24 uur per dag doorgaat."

Ook omstanders kunnen pesten stoppen

Ze bevestigt dat pesten niet alleen op school of alleen online gebeurt. "Het is ook wat we al kennen van de speeltuinen in de wijk, in de sport, bij de hockey, voetbal of paardrijden, noem maar op."

Naast 'pesters' en mensen die gepest worden vindt Bolwerk dat ook omstanders een rol in dit probleem spelen. "Als omstanders niets zeggen dan zorgen zij dat het pesten door kan blijven gaan. "Als de groep er wel iets van zegt dan kan het pesten binnen tien seconden stoppen", stelt Bolwerk. "Ik denk dat de focus moet liggen op het mobiliseren van de omstanders."

Leren omgaan met pesten

Marielle Balledux, ontwikkelingspsycholoog bij het Nederlands Jeugdinstituut, denkt dat pesten in ons zit en dat je het niet 100 procent kunt uitbannen. "Dat is hoe wij ons ontwikkelen, hoe groepen zich vormen en wat er gebeurt in groepsvorming, dus het hoort ook wel een beetje bij het dagelijks leven en dat leven gaat niet altijd over rozen."

Toch denkt Balledux dat we wel heel veel kunnen doen tegen pesterij. Maar ze vindt dit niet "de verantwoordelijkheid van één plek, zoals het onderwijs, om hieraan iets te doen. Het is een verantwoordelijkheid van ons allemaal."

Vroeg herkennen van pesten

De psycholoog stelt kinderen moeten leren omgaan met de hobbels en bobbels van het opgroeien. “En dat doen ze doordat mensen in hun omgeving - volwassenen, ouders maar ook de professionals op school en op sportclubs - ze daarin begeleiden.

Ze noemt het belang van "het vroeg herkennen van pesten, verantwoordelijkheid nemen daarin en daar met kinderen over praten. Ik denk dat als kinderen lang gepest worden en niet gehoord worden, dit inderdaad een desastreuze uitwerking kan hebben op de ontwikkeling van kinderen."

‘Jij bent ook raar’

'Ja maar jij bent ook raar, en ja je hebt ook andere kleren aan', dit kreeg Marrigje Barnard te horen toen zij als kind melding maakte van het feit dat zij structureel werd gepest. Na een epilepsie-aanval op school nam het pesten zelfs nog verder toe.

Barnard protesteert tegen de gedachte dat je mensen weerbaarder moet maken tegen pesten. "Het probleem zit niet bij de mensen die gepest worden, het probleem zit aan de 'pestende' kant, daar moet wat aan gebeuren."

Herkennen van een gepest kind

Ontwikkelingspsycholoog Balledux geeft aan dat je een kind dat gepest wordt niet altijd makkelijk herkent. Toch zijn er volgens haar wel veelvoorkomende kenmerken. "Deze kinderen zijn vaak wat meer teruggetrokken, voelen zich niet echt onderdeel van de groep, en spelen minder met andere kinderen."

Dat zijn de eerste signalen om in ieder geval even te vragen aan een kind hoe het ermee gaat, zegt ze. "Een kind moet altijd het gevoel hebben dat het bij jou terecht kan als hij het ergens over wil hebben."