Helft van de merels verdwenen: doe mee aan landelijk onderzoek

Volgens schattingen zijn sinds 2016 zo'n 600.000 merels gestorven aan het Usuta-virus, dat is de helft van de totale populatie merels in Nederland. In Duitsland zijn merels op sommige plekken zelfs totaal verdwenen.

"Het Usuta-virus is met trekvogels vanuit Afrika hierheen gekomen en wordt hier via muggen van de ene vogel naar de andere overgedragen. De geïnfecteerde merel raakt verzwakt en omdat het virus vaak ook z’n hersentjes aantast, gaat de vogel zich raar gedragen", zegt Jurrian van Irsel van het Vogeltrekstation, die onderzoek doet naar het afweersysteem van merels.

Testen op virus

"Wij krijgen heel weinig nestgegevens over merels binnen", zegt Frank Majoor van Sovon Vogelonderzoek Nederland. Hij beaamt dat ook bij hem in zijn woonwijk, waar hij zelf merelonderzoek doet, ruim de helft verdwenen is.

"Een extreme achteruitgang. De merel hoort tot onze algemeenste vogels maar we weten er te weinig van. We weten wel dat het Usutu-virus veel volwassen vogels heeft getroffen, maar het lijkt erop dat het aantal jongen per nest ook afneemt. Dat kan ook te maken hebben met de algehele achteruitgang van insecten: merels eten o.a. rupsen, wormen en keverlarven en als die minder goed te vinden zijn, kan dat ook een oorzaak zijn", zegt Majoor.

Volgens zijn collega-onderzoeker Jurrian van Irsel zouden merels in de stad meer last kunnen hebben van katten en lichtvervuiling, en daardoor meer stress kunnen ervaren. Om te kijken of merels besmet zijn met het Usutu-virus, neemt hij bij voor het ringonderzoek gevangen vogels een keel-swap met een wattenstaafje en een klein bloedmonster. Bij het Erasmus Medisch Centrum worden de monsters getest op virussen.

Doe mee met landelijk onderzoek

Sovon wil graag meer weten over de merel, om te voorkomen dat we deze algemeen voorkomende soort gaan kwijtraken. Daarom roepen de onderzoekers iedereen op om te helpen bij hun werk. Frank Majoor: "Iedereen kan de merel in z'n eigen tuin in de gaten houden. Je moet natuurlijk wel terughoudend zijn en de vogel niet verstoren. Als je zicht hebt op het nest kan je - als het vrouwtje er even af is - eitjes tellen. We willen graag gegevens over de datum waarop het eerste ei wordt gelegd en het uiteindelijke aantal eieren weten, meestal tussen de drie en vijf. We zijn heel benieuwd naar de gegevens die we binnen gaan krijgen."

Wie vanuit eigen tuin mee wil helpen met het onderzoek naar de achteruitgang van de merel, vindt op de website van Sovon hoe dat kan.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.