AIVD gebruikt omstreden Israëlische hacksoftware 'Pegasus'

De AIVD maakt gebruik van de omstreden afluistersoftware Pegasus, van de Israëlische NSO Group. Dat schrijft de Volkskrant vanmorgen. De software zou onder meer gebruikt zijn om de telefoon van Ridouan T. te hacken.

Volkskrant-journalist Huib Modderkolk heeft lang onderzoek gedaan om te kijken of Nederland de software ook gebruikt. “Het is een militair wapen. Je kunt in één klik iemands telefoon besmetten. Het is bovendien gebruikt tegen journalisten, Catalaanse politici en mensenrechtenactivisten. ”, vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal. “Het is oneigenlijk gebruik en dus is het wel relevant om te weten of de Nederlandse overheid dit ook gebruikt.”

Hacksoftware

“Dat je het probeert bij Ridouan Taghi lijkt me wel logisch. Het was de meest gezochte crimineel op dat moment, de hulp van AIVD was ook gewenst. Of het daarmee gelukt is, weet ik niet. Het gaat meer om het gebruik van het middel. Je maakt je als Nederland afhankelijk van Israëlische hacksoftware, waarbij je ook nog eens de infrastructuur van andere gebruikt. Dat maakt je kwetsbaar als dienst”, vertelt Modderkolk. “Israël weet daarmee dat je het gebruikt en dus ook nog eens deel weet waar jouw interesses liggen.”

“Het doet ook nog iets anders. Je koopt het in en draagt daarmee bij aan een commerciële markt. Het zijn hele agressieve wapens en door het te kopen draag je bij aan een markt, waarbij die wapens op andere plekken worden gebruikt en wat je vaak ziet als het ontwikkeld wordt, dat het dan ook in de handen terecht komt van criminelen. Dan heb je er geen enkel toezicht meer op. Uiteindelijk is het dus een bedreiging voor ons allemaal.”

Mexico

“In Mexico is het zo geweest dat de telefoons van twee journalisten, die schreven over de banden tussen corrupte politici en drugsbendes, geïnfecteerd waren met dit middel. Sommige zelfs vlak voor hun dood. Je kunt er alles mee zien. Iemands GPS-locatie, microfoon aanzetten. Dat allemaal met één klik. Zonder dat iemand iets hoeft te doen, staat het op jouw telefoon.”

AIVD

Het is niet bekend of de software nog voor andere zaken is gebruikt. “Het wil al wat zeggen dat je dit soort middelen wil hebben”, zegt Modderkolk. “De andere kant is dat mij verbaasde dat de AIVD dit soort middelen nodig heeft. De dienst staat over het algemeen bekend als goed en erg kundig. Kennelijk lukt het ze ook niet om alle versies van android-telefoons een exploit te maken, zodat ze die altijd kunnen infecteren. Het laat wat zien over een gaande wapenwedloop, maar ook over de afhankelijkheid van Israëlische commerciële partijen om die telefoons in te komen.”

Wat zegt de AIVD er dan zelf over? In het vorige regeerakkoord stond dat politie alleen hackmiddelen mag inkopen bij leveranciers die niet aan dubieuze regimes leveren. “Daar zit een beetje de crux. Wie controleert het dan? De beperking gold niet voor de AIVD, maar wel expliciet voor de politie. De AIVD zou dan hier op toezien. Nu heb je dat de AIVD het sowieso inkoopt, maar dan is ook de vraag: hoe controleert wat zo’n leverancier allemaal doet?”, legt de journalist uit. “Het zijn allemaal geheimhoudingsverklaringen. Er mag niet over gesproken worden. Langzaam is duidelijk geworden dat zo’n leverancier aan allerlei landen levert. Zoals Saudi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten. Het is aangetroffen op de telefoon van de weduwe van de vermoorde journalist Jamal Khashoggi. Op dat soort plekken hoort het niet te zijn. Het is zo’n aantrekkelijk middel dat misbruik op de loer ligt.”

Belang

“Het is daarom heel belangrijk dat je goed toezicht hebt en daar heeft het daar ontbroken. Vandaar dat er ook allerlei onderzoeken zijn. Zoals in het Europees parlement en de Raad van Europa. De Amerikaanse overheid heeft de NSO group, de makers van de software, op een sanctielijst gezet, omdat het misbruik niet wordt tegengegaan."