Extreme rijkdom vormt een groot probleem: 'We zien successen als eigen verdiensten'

"Daar zijn echt heel veel argumenten voor", begint Robeyns in NOS Met het Oog op Morgen, als haar wordt gevraagd waarom het goed zou zijn als de superrijken niet superrijk zouden zijn. "Ik zou niet één belangrijkste argument kunnen noemen, want het heeft meerdere schadelijke gevolgen."

Een voorbeeld is klimaatverandering, stelt Robeyns. "Er is net ook weer een rapport uit dat als mensen heel rijk zijn, zowel via hun consumptie als via investeringen extra vervuilen. Maar wat we ook zien in een aantal landen, is dat het politieke gelijkheid ondergraaft. Dat zijn twee argumenten die te maken hebben met de gevolgen van superrijk zijn."

Gevaar voor democratie

Volgens Robeyns is het ook een gevaar voor de democratie. "Ik denk dat het in Amerika heel helder is dat we eigenlijk niet meer over een democratie kunnen spreken. Dat zeggen de politicologen ook, die zeggen dat dit gewoon een plutocratie is. Dus waar het geld bepaalt wie de macht krijgt."

Als het gaat over extreme rijkdom, dan kijkt Robeyns naar de rijkste één procent van de wereldbevolking. Wanneer iemand daaronder valt, hangt heel erg af van land tot land. "In Amerika bijvoorbeeld hebben de rijken en de superrijken veel grotere vermogens dan bij ons. Als je zegt 1 procent, dan kijk je gewoon naar de verdeling."

De rijkste één procent van de wereldbevolking zou dan superrijk zijn. "Maar dat vind ik een definitie die eigenlijk niet klopt. Ik stel voor dat die politieke rijkdomsgrens op 10 miljoen euro zou moeten liggen. Je zou moeten streven naar een samenleving waar niemand meer dan 10 miljoen euro heeft. Dan geef je economische prikkels genoeg ruimte om mensen te motiveren harder te werken."

Economie veranderen

Als iemand boven de 10 miljoen euro zit, dan moet dat worden gereduceerd door de economie te veranderen, vindt Robeyns. "Je zou het kunnen wegbelasten, maar je kan ook de economie anders organiseren. Dat kan bijvoorbeeld door het kapitaal van bedrijven meer te verspreiden onder de bevolking."

Robeyns hoopt op draagvlak voor haar idee van het limitarisme. "Daarom bepleit ik dit ook echt als een regulatief ideaal, dus als een stip op de horizon. Ik denk dat als we allemaal in die richting zouden bewegen, maar vooral het zouden hebben over de redenen waarom rijkdomsconcentratie een probleem kan zijn, dan lijkt me dat al een hele goede zaak.

Op dit moment heerst er nog geen goed beeld, vindt Robeyns. "In de laatste decennia zien we successen als onze eigen verdiensten. En het tegenbeeld daarvan is dat mensen die het heel slecht hebben, worden gezien als dat ze het zelf hebben veroorzaakt. Maar als je een mensbeeld hebt waarbij je veel meer aan toeval toewijst, dan ga je op een andere manier naar jezelf kijken."