'Al Qaida vindt geweld van IS te extreem'

Op 3 augustus 2014 vluchtten de yezidi’s naar de berg Sinjar in het noorden van Irak. Twee dagen eerder begon Islamitische Staat een groot militair offensief in Noord-Irak. Binnen tien dagen had IS een omvangrijk nieuw gebied veroverd, waar grotendeels yezidi’s en christenen woonden. Degenen die niet konden vluchten, vielen in handen van IS, dat deze minderheden begon te vervolgen.

Doelwit voor IS

Deze vervolging en alle misdaden die daarbij horen zijn door verschillende internationale organisaties en regeringen, waaronder de Verenigde Naties en de Amerikaanse overheid, erkend als genocide.

Ugur Ungor, docent geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en onderzoeker aan het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD), vertelde op NPO Radio 1 waarom de Yezidi’s een doelwit zijn voor IS. “IS is een organisatie met een extreem islamitische ideologie. Waarbij ze niet alleen niet-moslims, maar ook moslims die voor IS niet islamitisch genoeg zijn aanvallen. Dan ligt het voor de hand om te beginnen met niet-islamitische bevolkingsgroepen, zoals de yezidi’s.”

Het gaat volgens Ungor om extreem bruut geweld. "Zelfs Osama Bin Laden vond dat je aanvallen op niet-islamitische mensen en burgers moest staken want dat is niet in het voordeel van de mondiale jihad. De huidige leiders zijn dus zo radicaal dat ze terug worden gefloten vanuit Afganistan. Bizar natuurlijk, dat je mensenrechten lessen krijgt van Al Qaida."

Armeense genocide

Ungor trekt ook de vergelijking met de Armeense genocide in 1915. Het gebrek aan erkenning van de genocide op de Armeniërs en het gebrek aan besef in het Midden-Oosten dat zulke misdaden niet meer mogen voorkomen, maakte volgens hem een eeuw later een soortgelijke genocide op de yezidi’s mogelijk. “De combinatie van massa-executies, gedwongen bekering en seksueel geweld om een kwetsbare religieuze minderheid uit te roeien, komt regelrecht uit het boekje van de Armeense genocide.”

Hoe belangrijk is erkenning?

Maar gaat de erkenning van de genocide op de yezidi’s helpen om hun positie en situatie te verbeteren en om IS aan te spreken op hun misdaden? “Het is belangrijk om het beestje bij de naam te noemen”, zegt Ungor. “Puur om het feit dat ze yezidi zijn, worden ze aangevallen. “Dat is precies het verschil tussen genocide en andere vormen van geweld.”

Ungor vindt dat de internationale gemeenschap zich sterker moet inzetten om een groep als de yezidi’s te beschermen, door bijvoorbeeld aan te dringen op rechtspraak en restitutie. Alleen dan zullen de yezidi’s niet eindigen als de Armeniërs, die nooit rechtvaardigheid hebben ervaren en een eeuw moesten wachten op erkenning.

De onderzoekscommissie van de VN heeft de Veiligheidsraad opgeroepen om de situatie in Syrië en de misdaden tegen de yezidi’s te verwijzen naar het Internationaal Strafhof in Den Haag.