Wat is de rol van de FSB in de oorlog in Oekraïne?

In NOS Met het Oog op Morgen spreken we met universitair hoofddocent militaire strategie aan de Nederlandse Defensie Academie Han Bouwmeester.

Vijfde directoraat

Het gaat hierbij om het vijfde directoraat van de FSB. "Het vijfde directoraat is eigenlijk opgericht na de oprichting van de FSB, toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel en de KGB overbleef. De KGB is opgesplitst in twee diensten. Een buitenlanddienst en een binnenlanddienst: de FSB. Die dienst is opgedeeld in een aantal directoraten. Het vijfde directoraat is in het leven geroepen om toezicht te houden op alle Russen die buiten Rusland wonen." Maar in de praktijk is het gewoon een inlichtingendienst, zegt Bouwmeester.

Deze dienst speelde tijdens de opstand in Oekraïne in 2014 ook een rol. "Eén van de generaals die nu gearresteerd is, heeft destijds afspraken gemaakt met de toen pro-Russische president Janoekovitsj. Toen zijn er scherpschutters vanuit de FSB ingevlogen. Die betogingen werden steeds groter, en destijds is er dus ook op demonstranten geschoten. Bij die betogingen zijn 110 betogers omgekomen. Het is alleen niet bekend welke rol die Russische scherpschutters daar daadwerkelijk bij hadden."

Teken aan de wand

Volgens Bouwmeester is het een teken aan de wand dat deze generaals nu gearresteerd worden. "Het loopt niet lekker bij de Russen. En nu zoekt men toch naar mensen om daar de schuld aan te geven. Blijkbaar heeft hij onvoldoende inlichtingen gekregen. Maar het kan ook zijn dat de ontvanger, dus Poetin zelf, niet open stond voor de informatie."

Poetin is de laatste twee jaar in een isolement terecht gekomen, vertelt Bouwmeester. "Hij was doodsbang om besmet te raken met Covid, dus hield heel veel mensen op afstand. Poetin heeft zelf een verleden in de veiligheidsdiensten en moet zich al twintig jaar handhaven aan de top van het Kremlin. Hij is zo paranoïde als de pest. Dat gaat onder je huid zitten."