Giftige bodem desastreus voor regenwormen

Het gaat om zogeheten neonicotinoïden, gewasbeschermingsmiddelen op basis van nicotine. De Europese voedselveiligheidsautoriteit toonde vorig jaar al aan dat deze stoffen rechtstreeks schadelijk zijn voor bestuivers als wilde bijen, honingbijen en hommels.

Regenwormen al aangetast

Kees van Gestel, al jaren bezig met bodemonderzoek, maar sinds kort hoogleraar Ecotoxicologie van Bodemecosystemen aan de Vrije Universiteit, is eigenlijk verbaasd dat niet eerder onderzoek is gedaan naar de invloed van insecticiden op het bodemleven. Hij heeft gekeken naar de gevolgen voor springstaarten en regenwormen.

Springstaarten zijn kleine insecten die in de bodem leven. Van Gestel: "Niet zo heel gek dat insecticiden daarop van invloed zijn, insecten zijn immers het doelwit. Maar wat we totaal niet verwacht hadden is dat regenwormen bijna even gevoelig zijn als springstaarten. Bij de regenwormen zien we dat zowel de overleving als de voortplanting al bij kleine concentraties gif worden aangetast."

'Geen bodem zonder regenworm'

Het gebruik van een aantal van deze neonicotinoïden is inmiddels Europees aan banden gelegd. Toch zijn in landbouwgronden in Europa residuen aangetroffen van meerdere van deze bestrijdingsmiddelen, maar ook van andere. Prof. van Gestel: "Zelfs van DDT, dat 40 jaar geleden al verboden werd, vinden we nog steeds residuen in de bodem. Tel daar nog eens microplastics en PFAS bij op, dan wordt het een optelsom met sterke effecten."

Regenwormen zijn onmisbaar voor de vruchtbaarheid van de bodem. De hoogleraar de situatie dan ook 'dramatisch'. "Een bodem kan niet functioneren zonder regenwormen. De wormen hebben zo'n grote invloed op de bodemvruchtbaarheid, door zijn bijdrage aan de afbraak van het strooisel, het mengen van organisch materiaal. De regenworm zorgt voor doorluchting en doorlaatbaarheid van de bodem, ook belangrijk voor de afvoer van water. Een bodem zonder regenworm, dat is geen bodem."

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.