Psychische klachten en zwangerschap: wat als de roze wolk niet roze is?

Wanneer je het over psychische klachten hebt na de bevalling, valt het woord postpartum depressie (in de volksmond vaak postnatale depressie) al snel.

Marieke Paarlberg is expert is op het gebied van psychische problemen bij zwangerschappen en bevallingen en zij ziet dat er een heel scala aan veelvoorkomende klachten kunnen optreden. "Denk aan angst en depressie. Er zijn ook vrouwen die Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) krijgen door de bevalling."

In een uitzonderlijk geval heeft de vrouw niet alleen en postpartum depressie, maar raakt zij in een psychose. "Dat is echt een psychiatrische noodsituatie."

Realiteit kwijt

Journalist Maarten Dallinga maakte een podcast over dit thema met de weinig opbeurende titel Zwarte muisjes. Hierin spreekt hij moeder Marieke die vlak na de geboorte van haar kindje door een psychose de grip op de realiteit kwijtraakte. Ze is daar zelfs voor opgenomen is in het Erasmus MC omdat vrouwen met deze aandoening niet alleen een gevaar kunnen vormen voor zichzelf, maar ook voor hun pasgeboren kind.

Sanne vertelt in de podcastserie hoe ze zich voelde na de geboorte van haar eerste kind. "Ze had veel last van slaapproblemen, gepieker, somberheid en voelde zich zelfs suïcidaal", zegt Dallinga die de serie samen met journaliste Denise Hilhorst maakte.

Sanne voelde zich zo slecht dat ze met de gedachte speelde de auto met haar zoontje van de weg te rijden. Volgens Paarlberg is zelfmoord helaas een gevolg bij deze extreme gevallen van postpartum depressie. "In Engeland wordt een rapport bijgehouden waaraan wordt bijgehouden waar moeders aan overlijden. Ongelukken staan dan op nummer één of twee, niet bloedingen of zwangerschapsvergiftiging."

Negatieve spiraal

Psychische klachten is een slechte start voor moeder en kind. De binding tussen moeder en kind wordt door deze aandoeningen slechter. "Dat is weer slecht voor de ontwikkeling van het kind. Die gaat daardoor bijvoorbeeld weer huilen waardoor de moeder weer moet reageren. "Dan komen moeder en kind al snel in een negatieve spiraal van onveilige hechting."

Hoewel deze aandoeningen niet nieuw zijn, is het nog steeds onderbelicht. Paarlberg: "Je wordt geachte heel gelukkig te zijn. En veel vrouwen voelen schuld en schaamte als dat niet zo is."

Vragenlijst

Verloskundigen en gynaecologen kijken vooral naar de ontwikkeling van de baby, maar er zou ook meer oog moeten komen voor psychische problemen die kunnen ontstaan tijdens en na de zwangerschap. "Ze hoeven heus niet allemaal een psychiater te zijn, maar je kunt een eenvoudige vragenlijst gebruiken", zegt Paarlberg.

Ze pleit er al jaren voor dat verloskundigen standaard een vragenlijst gaat gebruiken waaruit je snel kunt afleiden of iemand een verhoogde kans heeft op psychische klachten. "Je kunt aan de buitenkant nou eenmaal lastig zien of iemand ongelukkig is."

Niet alleen voor de zorgverleners is hier een taak weggelegd. Door er met elkaar over te praten, moet het taboe eraf. "Iedereen die kinderen heeft weet dat het niet altijd een roze wolk is." Dallinga hoop dat de podcast hier aan kan bijdragen. "We krijgen nu al zo veel reacties van vrouwen die het fijn vinden dat deze podcast er is." Ze herkennen zich volgens Dallinga in de verhalen, maar konden of durfden er destijds niet over te praten.

De podcast Zwarte Muisjes is hier te beluisteren.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.