Staatssecretaris Vijlbrief: Als oliemaatschappijen dit jaar niet met miljarden compensatie komen, laten ze Groningers stikken

Staatssecretaris van Mijnbouw Hans Vijlbrief vindt dat oliemaatschappijen Shell en Esso voor het einde van dit jaar over de brug moeten komen met financiële compensatie voor de bevingsschade richting de Groningers. “Als we met elkaar deze maatschappij bij elkaar willen houden, moeten dit soort grote bedrijven hun volle publieke verantwoordelijkheid pakken”, aldus de bewindsman in Sven op 1 woensdagochtend. Vijlbrief erkent dat zijn geduld een keer opraakt, en vindt dat de oliemaatschappijen Groningen laten stikken als het financiële gebaar er dit jaar niet komt.

Een precies bedrag wil hij niet noemen, maar de bewindsman bevestigt dat het gaat over miljarden. Mochten de bedrijven daar niet in meegaan, wil de Tweede Kamer dat de overheid ze desnoods maar extra gaat belasten. “Dat wil ik dan best, maar ik moet er wel een rechtsgrond voor hebben”, merkt Vijlbrief op. “Ik kan niet alleen maar oliebedrijven die beginnen met een S of E belasten.” Deze zomer gaat de staatssecretaris uitzoeken welke juridische mogelijkheden hij heeft.

Dat de gaskraan per 1 oktober 2024 permanent dicht gaat en er beton wordt gestort in de gasputten, staat volgens Vijlbrief als een paal boven water. “Als ik in de brief schrijf dat de kraan dicht gaat, dan gaat hij ook dicht.” Alleen “als de hemel instort”, is er volgens de D66-bewindsman een ander scenario mogelijk. Hij noemt “een wereldomvattende oorlog” als voorbeeld.

Lang heeft Vijlbrief getwijfeld over ‘Een Nieuw Begin’ als titel van de kabinetsreactie op de parlementaire enquête naar de gaswinning. “De titel heeft iets pedants”, geeft hij toe. “Maar als er nu geen breuk met het verleden komt, komt het vertrouwen niet meer terug.” Vijlbrief is helder: “dit is onze laatste kans.”

En het verzilveren van die laatste kans begint volgens de staatssecretaris bij het vertrouwen van de Groninger. “Als je als overheid vertrouwen terug wil winnen, moet je beginnen met de burger zelf te vertrouwen. Dat betekent geen hoger beroep meer aantekenen, geen landsadvocaat inschakelen en geen vijf experts naar een huis met schade sturen maar één.”

Vijlbrief vervolgt: “als er één ding is waar ik me de afgelopen anderhalf jaar zorgen over heb gemaakt, is het of ik niet te veel beloofde waardoor mensen vertrouwen in de overheid zouden verliezen.” De staatssecretaris wil dan ook niet beloven dat de hele kwestie aan het einde van de kabinetsperiode is opgelost.