IDFA festival met Nadia Bouras

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. 

Deze week is de beurt aan Nadia Bouras. In het kader van het IDFA-filmfestival bespreekt zij geen boeken, maar twee films: 

The Rule of Stone 

The Rule of Stone vertelt op indrukwekkende wijze hoe architectuur in Jeruzalem strategisch wordt ingezet als instrument van onderdrukking en bezetting. De documentaire laat zien hoe de verplichte ‘Jeruzalemsteen’ nieuwe Israëlische nederzettingen een eeuwenoude uitstraling geeft, wat de stad een illusie van historische continuïteit verleent. Ondertussen verdwijnen Palestijnse buurten en erfgoed: bewoners worden gemarginaliseerd, uitgesloten van gemeentelijke diensten en beperkt in hun bouwmogelijkheden.

De kracht van de documentaire zit in de persoonlijke interviews met architecten die destijds betrokken waren bij het ontwerp van de moderne stad rond Jeruzalem. De maakster stelt de prangende vraag in hoeverre architecten verantwoordelijkheid dragen als hun werk wordt ingezet om onderdrukking te versterken. De antwoorden zijn onthullend en tonen de worsteling van de architecten met hun rol in een politieke agenda. Wat aanvankelijk een stad vol schoonheid lijkt, blijkt een zorgvuldig gecreëerde façade, gebouwd op een pijnlijke geschiedenis van verdrukking en vergeten verhalen.

Neshoma

Neshoma, geregisseerd door Sandra Beerends, is een fictieve documentaire die de ziel van het Joodse leven in Amsterdam in de vroege twintigste eeuw tot leven brengt. Door middel van archiefbeelden en de intieme voice-over van Rusha, die brieven aan haar broer Max in Indië voorleest, krijgen we een beeld van haar leven in de Joodse wijk van Amsterdam, vanaf 1918 tot het verwoestende einde in de Tweede Wereldoorlog.

De geschiedenis van Amsterdam – met iconen als het Paleis voor Volksvlijt, het Tuschinski Theater, en de economische crisissen die diamantslijpers tot verkopers maakten – vormt de achtergrond van Rusha's brieven en dagelijkse leven.

De Tweede Wereldoorlog brengt de spanning tot een hoogtepunt. Rusha en haar man Sali worden gedwongen te vertrekken naar Duitsland, hun jonge dochter Sara achterlatend in de onderduik. De pijn en het verlies, maar ook de hoop en overleving, komen naar voren wanneer Sara in 1957 een brief ontvangt van Max, die vertelt over het leven van haar ouders.

Neshoma is een indrukwekkende reconstructie van een verloren wereld, die met veel aandacht voor detail en historische nuance is gemaakt. Door de brieven en persoonlijke verhalen wordt de documentaire intiem en aangrijpend, en brengt het de rijke cultuur en het dagelijkse leven van Joods Amsterdam tot leven, tegen een achtergrond van opkomende dreiging en verwoesting. Een film die niet alleen historisch raakt, maar ook de veerkracht van een gemeenschap weerspiegelt.