'Hopeloosheid en hulpeloosheid' van kanker bracht Pinedo tot innovatie

Pinedo begon zijn carrière als chef de clinique interne geneeskunde bij het UMC Utrecht. "Het was het stenen tijdperk van de medische oncologie. Vergeleken met nu was er eigenlijk heel weinig", vertelt hij in NOS Met het Oog op Morgen. Hij is verbluft over het gebrek aan behandelmogelijkheden van kanker. De 'hopeloosheid en hulpeloosheid' van de chemotherapie van kanker, noemt hij het nu.

Het werd de drijfveer om zich te verdiepen in de ziekte. "Mensen met uitzaaiingen gilden het uit van de pijn. Dat beeld trof me enorm."

Weerstand

"In die tijd werden bij borstkanker eigenlijk altijd de borsten geamputeerd", memoreert Pinedo. "Tegenwoordig weten we dat er diverse typen borstkankers zijn, met ieder een eigen behandeling."

De borsten hoeven niet meer altijd weg en de spieren blijven gewoon zitten. "Toen ik begon, stierf driekwart van de borstkankerpatiënten, nu is dat een kwart."

Bob Pinedo is emeritus hoogleraar in de medische oncologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en internationaal een van de meest gelauwerde Nederlandse kankerspecialisten. Hij richtte in 2002 het VUmc Cancer Center Amsterdam op. Sinds 2006 wordt er een prijs voor oncologisch onderzoek uitgereikt die zijn naam draagt.

Zijn zoektocht bracht hem naar de VS, waarna hij met de invoer van medicijnen begon. Zo kon hij starten met de eerste 'platinabehandeling' van Europa, bij een collega-arts met zaadbaltumor. "Hij werd er doodziek van, maar genas. De uitzaaiingen verdwenen en keerden nooit meer terug."

Pinedo was vaak zijn tijd vooruit en stuitte op de nodige weerstand bij de medicijnen die hij introduceerde. Zo zou het middel Andriamycine leiden tot hartafwijkingen. Bij de juiste dosering bleek dat mee te vallen. Inmiddels krijgen duizenden mensen het medicijn. De oncoloog is "trots" dat hij "altijd doorgezet heeft".

Door lot getroffen

Drie jaar geleden trof het lot zijn twee dochters. In hetzelfde jaar werd bij hen kanker gediagnosticeerd. "Dat was verschrikkelijk. Op dat moment heb je zelf ook kanker." Daarnaast had Pinedo er moeite mee zich niet met de behandeling te bemoeien, maar de behandelaars waren gelukkig "heel coöperatief".

Die periode heeft van Pinedo een andere dokter gemaakt. "Ik geef nu nog meer tijd aan mijn patiënten", zegt hij terugkijkend. "Ik verdiep me in iedere casus en bekijk iedere scan."

Kanker verslaan

Lange tijd was het veranderen van kanker als terminale ziekte naar chronische ziekte het hoogste doel in de kankergeneeskunst. Pinedo streeft daarentegen naar definitieve genezing. "Met alle methodes die we nu hebben, kunnen we mensen vrij lang in leven houden. Op een gegeven moment krijg je dan talloze mensen die rondlopen met kanker. Dat vergt een enorme belasting van de maatschappij."

Eerder de kanker diagnosticeren en zorgen voor preventie, luidt Pinedo's streven. Dan wordt het mogelijk om kanker definitief te overwinnen.